اختلال یادگیری در کودکان پیش دبستانی

اختلالات یادگیری در کودکان از شایع ترین اختلالات عصبی رشدی هستند که در 2 تا 10 درصد از دانش آموزان وجود دارند. کودکان بسیاری در ظاهر و حتی از نظر جسمی طبیعی به نظر می رسند اما با ورود به مدرسه و آغاز فرایندهای ارتباطی و ذهنی دچار مشکلات متعددی می شوند. برخی از این مشکلات به دلیل اختلال در یادگیری اتفاق می افتند که نیاز به تشخیص و اقدام به موقع برای کنترل و کمک به کودک و والدین دارد. با مطالعه مطلب پیش رو، می توانید وجود انواع شایع اختلالات یادگیری را در فرزندان خود ارزیابی کنید و در صورت تشخیص، به نحو مطلوبی به حل و کنترل ناتوانی های یادگیری بپردازند. در واقع این کودکان به طور مداوم در یادگیری مشکل دارند اما در چهارچوب کودکان استثنایی هم قرار نمی گیرند.

اختلالات یادگیری چیست؟

اختلالات یادگیری که شیوع آن ها بین 2 تا 10 درصد و شیوع آن بین پسران 4 برابر بیشتر از دختران است. استفاده از لباس پلیس بچه گانه می تواند در بازی ها از نقش و نمایش های تم دخترانه و پسرانه استفاده شود . یک اصطلاح کلی برای گروه ناهمگونی از دشواری های یادگیری هستند که به شکل های مختلفی مانند نقص در توجه، نقص در گوش دادن، صحبت کردن، خواندن، نوشتن یا استدلال کردن بروز پیدا می کنند. البته ناتوانی در یادگیری ممکن است ربطی به ابتلا به اختلال یادگیری نداشته باشد و در دانش آموزان با مشکلات دیگری مانند کودکان مبتلا به آسیب حسی، عقب ماندگی ذهنی، آشفتگی اجتماعی و هیجانی، آموزش ناکافی و محرومیت های محیطی و فرهنگی هم دیده شود. اما اختلال در یادگیری به این مشکلات ارتباطی ندارد. ویژگی هایی که در کودکان مبتلا به اختلال یادگیری دیده می شود عبارتند از موارد زیر:

• دارای بهره هوشی کاملا نرمال هستند.
• از نظر حواس مختلف سالم هستند.
• از امکانات محیطی و آموزشی نسبتا مناسبی برخوردار هستند.
• ناهنجاری های شدید رفتاری ندارند.
• پیشرفت آموزشی این کودکان بسیار کمتر از بهره هوشی، سن و امکانات اموزشی آن ها است.

مغز با استفاده از مواد شیمیایی پیام ها را منتقل می کند. اگر نوع یا میزان این مواد در کدوکی طبیعی نباشند، یادگیری مغز تحت تاثیر قرار می گیرد. این مشکلات نیز معمولا جنبه ژنتیکی دارند. اختلالات گوناگون متابولیکی و هورمونی مانند کم کاری تیرویید نیز می توانند منجر به اختلال در یادگیری شوند. اختلال یادگیری ناشی از تاخیر در رشد کودکان دو نوع روند رشدی را طی می کنند. رشد کلامی و رشد غیر کلامی. رشد غیر کلامی پایه و اساس رشد کلامی و است و زودتر شکل می گیرد. اگر توازن ایجاد این دو نوع رشد به هم بخورد، اختلال در یادگیری به وجود می آید. به همین دلیل کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری، از توانایی های غیر کلامی خود برای انجام تکالیف مدرسه، بهره می گیرند.

علایم اختلالات یادگیری

کودکان مبتلا به این اختلال معمولا این نشانه های ناتوانی های یادگیری را بروز می دهند:

• مشکل در درک و پیروی از دستورالعمل ها
• مشکل در به یاد آوردن مسایل
• ضعف هماهنگی در راه رفتن، ورزش کردن یا مهارت هایی مانند نگه داشتن یک مداد
• گم کردن وسایل شخصی یا جا گذاشتن مداوم آن ها
• مشکل در درک مفهوم زمان
• وجود
• مقاومت در مقابل انجام تکالیف یا فعالیت هایی که نیاز به خواندن، نوشتن یا ریاضیات دارند.
• عدم توانایی انجام تکالیف به تنهایی بدون کمک قابل توجه
• اعتراض، خصومت یا واکنش های هیجانی شدید در مدرسه
• واکنش شدید هیجانی در زمانی که تکلیف درسی دارد.
• روخوانی دشوار، کند و نادرست کلمات
• اشکال در درک معنی آنچه که خوانده می شود.
• مشکلات هجی کردن
• مشکل در بیان نوشتاری
• نقص در یادگیری مفاهیم و معانی اعداد یا محاسبات
• مشکل در استدلالات ریاضی

حتی بروز یکی از این هم اگر ادامه دار و شدید باشد، می تواند مشکلات یادگیری را نشان دهد. بنابراین، باید حتما برای تشخیص و اقدام، به متخصص مراجعه کنید. لباس پلیس راهنمایی رانندگی بچه گانه می تواند به کودکان درک بهتری از مفهوم ایمنی در محیط های عمومی بدهد . نشانه های اختلال یادگیری در سنین 5 تا 9 سال علایم و نشانه های اختلالات یادگیری در سنین پیش دبستانی و بالاتر تا 9 سالگی شامل موارد زیر است:

• مشکلات حرکتی مانند انجام ایستادن روی پله، ایستادن با چشم بسته روی یک پا، تاخیر زیاد در شروع راه رفتن
• دروغگویی مفرط
• عدم توانایی تعقیب چشمی اشیا
• تاخیر در رشد مهارت های زبانی
• رفتار خصمانه با همسالان و بزرگسالان
• اختلال در توجه، تمرکز و
• لجبازی و نافرمانی
• اعتماد به نفس پایین
• قهر و آشتی مداوم
• مشکل در پیدا کردن دوست
• احساس منفی نسبت به خودشان
• مشکل در درک و پذیرش دیدگاه دیگران
• ضعف در تشخیص و ادراک صدا، موسیقی

علایم اختلال یادگیری در سن 10 تا 13 سالگی در دوره بزرگسالی و نوجوانی ممکن است علایم کمی متفاوت باشند و به اقتضای این سن خودشان را نشان دهند:

• به جای اینکه چشم هایشان را هنگام خواندن حرکت دهد سرشان را حرکت می دهند.
• کلمه به کلمه خواندن
• بی توجهی به معنی لغات و علایم نگارشی مطلبی که می خوانند
• حافظه دیداری و شنیداری ضعیف
• نداشتن مهارت های اجتماعی
• دزدی کردن
• ناتوانی حرکتی مانند ضعف در استفاده از وسایل ظریف مانند قیچی و سوزن و بستن بند کفش
• ضعف در تشخیص معنای اجتماعی حالت چهره افراد
• خجالتی و گوشه گیری زیاد که گاهی با رفتار خصمانه با دیگران در نوسان است.
• مشکل در کنار آمدن با دیگران
• میزان ترک تحصیل نوجوانانی که اختلال یادگیری دارند 40 درصد بیشتر از سایرین است.
• مشکل در زمینه سازگاری اجتماعی
• مشکل در ادراک بینایی، فرایند زبانی، حافظه
• همزمانی اختلال یادگیری با مشکلات جسمانی

انواع شایع اختلالات یادگیری

طبقه بندی اختلالات یادگیری را می توان بر اساس قسمتی از فرآیند تشخیص یا یادگیری که در افراد دچار نقص شده طبقه بندی کرد. ناتوانی های یادگیری بر اساس اینکه کودک یا نوجوان در کدام مرحله (دریافت اطلاعات، پردازش اطلاعات، به خاطر سپردن اطلاعات، ایجاد یک خروجی از اطلاعات دریافتی) دچار نقص در یادگیری است، متفاوت هستند. انواع اختلالات یادگیری رایج شامل موارد زیر هستند. همانطور که گفتیم برخی از کودکان مبتلا به اختلال یادگیری در مهارت های کلامی و زبانی دچار مشکل هستن که یا نارساخوانی گفته می شود. منظم نوشتن، درست نوشتن، خوش خط بودن، مرتب نبودن یا یک دست نبودن حروف و کلمات همگی در این دسته جای دارند.

تست و تشخیص ناتوانی ها و اختلالات یادگیری

اختلال محاسباتی یا اختلال در یادگیری ریاضی، که دانش آموز در انجام محاسبات ریاضی یا حل کردن مسایل دچار مشکلات اساسی است. حدود 4 تا 12 درصد از دانش آموزان مبتلا به نوعی از اختلالات یادگیری یا تلفیقی از انواع آن هستند. اختلالات یادگیری را باید از تغییرات بهنجار در پیشرفت تحصیلی و مشکلات مربوط به فراهم نبودن امکانات، تدریس ضعیف یا عوامل فرهنگی متمایز کرد. مصاحبه با اطرافیان کودک مانند والدین، مربیان، کادر مدرسه و دوستان که می توانند با بیان مشاهدات خود در تشخیص به متخصص کمک کنند. برای اطلاع بیشتر درمورد این اختلال مقاله و را مطالعه کنید. برا این که بتوانیم بگوییم یک کودک ناتوایی ویژه یادگیری دارد باید سه شط زیر برقرار باشند:

• ملاک ناهمخوانی: ناهمخوانی معنادار در رشد زمینه های مختلف روحی زوانی، ناهمخوانی در تحول هوش و پیشرفت تحصیلی
• ملاک استثنا: کودک دچار مشکلاتی که باعث نقص در یادگیری می شوند مانند نقص در بینایی و شنوایی و عقب ماندگی ذهنی نباشد.
• ملاک تعلیم و تربیت استثنایی: روش عادی تدریس و آموزش برای این کودکان بی فایده است.

گاهی تشخیص اختلالات یادگیری در کودکان خصوصا در سنین پایین بسیار مشکل است و با خطا مواجه می شود. علت این است که لیست قطعی برای تشخیص وجود ندارد و از طرفی طیف علایم در کودکان متلف متفاوت است. با این حال در ادامه روش های مرسوم برای ارزیابی، شناسایی و تشخیص اختلال در یادگیری را نام برده ایم. مشاهده کودک در موقعیت ها و مکان های مختلف. مثلا میزان توجه و تمرکز کودک در کلاس درس، میزان خود مشغولی کودک در کلاس، درگیر شدن با دیگران، جا ماندن زیاد از املا، چگونگی نگاه کردن به کتاب درسی یعنی فاصله چشم از کتاب و هماهنگی چشم ها، همگی می توانند نشانه هایی از اختلال یادگیری را نشان دهند. همچنین مشاهده دقیق حرکات فیزیکی، رفتار و نوع برقراری ارتباط با همسالان در محیط هایی مثل مهد کودک و پارک اطلاعات زیادی به دست می دهند.

درمان اختلالات یادگیری چیست؟

روش های درمانی این مشکل بر اساس سن کودک یا نوجوان و ریشه اختلالات یادگیری که در بخش عوامل به آن ها اشاره کردیم، متفاوت هستند. لباس بسیج دخترانه می تواند شامل یک مانتو یا یک پیراهن و شال با طرح ها و نقوشی مرتبط با بسیج باشد . روش های مختلفی برای درمان وجود دارند: ممکن است بسیار سخت یا غیر ممکن به نظر برسد یا روند آن کند باشد. بنابراین صبور بودن، درک صحیح از مشکل، پذیرش میزان اثرگذاری روش های درمانی و فراهم کردن محیط آموزشی مناسب با توانمندی های کودک، در ایجاد یک زندگی طبیعی و کاهش چالش های والدین و کودکان اثر بسیاری دارند. هریک از این دسته ها شامل آزمون های مختلفی هستند که برای گروه سنی خاصی کاربرد دارند.

در این مقاله به تعریف یکی از مشکلاتی پرداختیم که می تواند عامل برخی از انواع نقص در یادگیری باشد. علایم و نشانه های اختلالات یادگیری را برشمردیم و از روش های تشخیصی تخصصی گفتیم که می توانند وجود این مشکل را رد یا تایید کنند. به یاد داشته باشید که همه مشکلاتی که دانش آموزان ممکن است در درس داشته باشند، در دسته بندی اختلالات یادگیری قرار نمی گیرند. اولین قدم در درمان اختلالات یادگیری تشخیص هرچه سریع تر و اقدام به موقع برای آموزش و ارزیابی منظم فرزندتان است. بنابراین اگر نشانه هایی که در این مقاله ذکر شد را در کودک یا فرزندتان در هر سنی مشاهده کردید، بهتر است با معلم، مشاور، روانشناس کودک یا یک مرکز اختلالات یادگیری مراجعه کنید تا با انجام ارزیابی های تخصصی تشخیص قطعی بگیرید.