یار بی همتا – سوشال مگ

یار بی همتا - سوشال مگ

شاید یکی از آسیب های گسترش فضای مجازی و جایگزین شدن شبکه های اجتماعی برای بسیاری از افراد به جای کتاب و مطالعه، ایجاد احساس کاذب دانستن و اطلاع از موضوعات مختلف و بی نیازی به مطالعه و کتابخوانی باشد. امروزه بسیاری از افرادی که روزانه ساعت های متمادی از وقت و عمر خود را در فضای مجازی می گذرانند، به غلط گمان می کنند نیازی به مطالعه و انس با کتاب ندارند.

به گزارش سوشال مگ، عباس شمسعلی در یادداشتی در کیهان نوشت: دیروز سی وپنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران به کار خود پایان داد. نمایشگاهی که هر سال محل مراجعه بخش هایی از مردم و اهالی کتاب و قرارگاهی برای تهیه کتاب های مورد نیاز اقشار مختلف همچون دانشجویان، طلاب، اساتید و… است. امسال نیز بنا بر خبرها و اعلام مسیولان برگزاری نمایشگاه کتاب، میزان ریالی خرید کتاب افزایشی و استقبال اقشار مختلف خوب بوده است. 

اما با توجه به اهمیت مسیله کتاب و کتابخوانی باید این مسیله مهم را فراتر از فضای نمایشگاه و در بطن شرایط جاری جامعه ارزیابی کرد.

متاسفانه از سال های گذشته اشکال و نقدی قابل تامل در خصوص میزان کم سرانه مطالعه در کشورمان مطرح بوده است و همچنان نیز وجود دارد. هرچه زمان گذشته است هم به دلایل مختلف این ضعف بیشتر به چشم می خورد.

البته در اینکه ما در جامعه افرادی هر چند در شماری کمتر از انتظار و در اقلیت داریم که رابطه خوبی با مطالعه و کتاب دارند شکی نیست اما سخن از فضای کلی و اکثریت جامعه است که به دلایلی شکاف ارتباط آنها و مطالعه و کتاب روز به روز بیشتر می شود.

 در کنار ضعف یا ناکافی بودن کار فرهنگی و جریان ساز برای ایجاد انگیزه و گرایش به سمت مطالعه و کتابخوانی، به میدان آمدن رقبایی سرسخت و جذاب برای کتاب همچون اینترنت و فضای مجازی، گوشی های تلفن همراه و قوی تر شدن رقبای قبلی همچون سینما و سریال های خانگی و تلویزیونی، موضوع گرانی کتاب نیز به دور شدن مردم از کتاب یا به عبارتی دور شدن کتاب از سبد زندگی مردم کمک کرده است.

اما واقعیت مغفولی که در این هیاهوی مجازی و سینمایی و… باید مورد توجه قرار داد این است که با همه ابزارهای جدید و جذاب در اختیار بشر، کتاب؛ همان که در فرهنگ ما از آن به عنوان یار مهربان یاد می شود همچنان جایگزینی ندارد.

این نکته مهم را رهبر انقلاب در بازدید سه ساعته و فرهنگ ساز خود از نمایشگاه کتاب در هفته گذشته مورد تاکید قرار داده و فرمودند: «اعتقاد من این است که همه آحاد مردم در طبقات مختلف سنی و علمی نیازمند به کتاب هستند و هیچ چیزی نمی تواند جای کتاب را بگیرد.» ایشان با اشاره به تاثیر فضای مجازی بر موضوع کتابخوانی، خاطرنشان کردند: «نباید فضای مجازی جای کتابخوانی را بگیرد و کتاب باید همواره در سبد خرید و در مجموعه اوقات مردم جای خاص خود را داشته باشد… فعالان فضای مجازی، ترویج کتاب و کتابخوانی را از جمله وظایف خود بدانند و کتاب های خوبی را که در زمینه های مختلف علمی، ادبیات، تاریخ، هنر، مسایل دینی و اعتقادی منتشر شده و در یک کلام «کتاب های مفید» را معرفی و ترویج کنند.»

قطعاً فضای مجازی می تواند مزایا و امکانات خوبی هم برای افراد داشته باشد اما شاید یکی از آسیب های گسترش فضای مجازی و جایگزین شدن شبکه های اجتماعی برای بسیاری از افراد به جای کتاب و مطالعه، ایجاد احساس کاذب دانستن و اطلاع از موضوعات مختلف و بی نیازی به مطالعه و کتابخوانی باشد. امروزه بسیاری از افرادی که روزانه ساعت های متمادی از وقت و عمر خود را در فضای مجازی می گذرانند، به غلط گمان می کنند نیازی به مطالعه و انس با کتاب ندارند. این زندگی مجازی و سیر در شبکه های اجتماعی باعث شده است بسیاری از این افراد دیگر حتی تمرکز و توان و حوصله مطالعه یک متن چند خطی را هم نداشته باشند.

این آفت که به جان نسل جوان و نوجوان و اقشار مختلف مردم در کشور ما (و طبیعتاً بسیاری از مردم کشورهای دیگر افتاده است)، به قدری جدی است که باید برای اصلاح آن و فرهنگ سازی استفاده به اندازه و متناسب با نیاز واقعی از فضای مجازی و همچنین رفتن به سمت مطالعه و کتابخوانی کارهای جدی صورت گیرد. موضوعی که رهبر انقلاب در بازدید اخیرشان از نمایشگاه کتاب در خصوص آن بیان داشتند: «دستگاه هایی همچون وزارت ارشاد، سازمان تبلیغات و حوزه هنری باید در زمینه تولید کتاب مناسب برای نسل جوان و «وزارت آموزش و پرورش» و «وزارت علوم» نیز باید در زمینه ترویج کتابخوانی میان نوجوانان و جوانان بیش از پیش تلاش کنند تا هم زمینه کتابخوانی فراهم شود و هم کتاب خوب در اختیار آنان قرار گیرد.»

یکی از کلیدی ترین و موثرترین سازوکارهای ترویج کتابخوانی و فرهنگ مطالعه مدارس هستند اما متاسفانه در سال های گذشته تاکنون آن طور که باید اقدام موثری در این زمینه به چشم نمی خورد. هنوز زمان زیادی از سال های دهه 60 و 70 نگذشته است که در کنار کتابخانه های فعال مساجد، کتابخانه مدارس هم بخشی فعال و جذاب برای بسیاری از دانش آموزان بود که عضویت در آن و به امانت گرفتن کتاب های داستان، علمی، مذهبی، تاریخی و… در کنار درس و فعالیت های روزمره به فعالیتی جذاب و رشددهنده برای آنها تبدیل شده بود.

امروزه شاید در کمتر مدرسه ای شاهد کتابخانه ای فعال، جذاب و جریان ساز باشیم و متاسفانه فرمول و تست و کلاس تقویتی جای بسیاری از فعالیت های مفید دیگر همچون کتابخوانی را گرفته است.

متاسفانه یکی از آسیب هایی که والدین دارای دانش آموز به خصوص در دوره ابتدایی با آن روبه رو هستند، سوق دادن دانش آموزان به سمت اینترنت از سوی برخی معلمان برای یافتن ساده ترین مباحث درسی یا پاسخ معمولی ترین سوال های کلاسی است. سوق دادنی غیرضروری که علاوه بر عادت دادن دانش آموز به دستیابی بی زحمت به پاسخ های درسی و کشتن قدرت خلاقیت و تفکر، با توجه به خطرات زیست مجازی در سنین پایین می تواند خطرات جانبی تربیتی هم برای وی داشته باشد. این در حالی است که می شود در این مواقع با طراحی هوشمندانه از جمله تدارک کتابخانه ای مجهز به کتاب های مورد نیاز و فعال در مدرسه، دانش آموزان را به سمت کتاب های غیردرسی مناسب کشاند و فرهنگ کتابخوانی را در بین آنها تقویت و نهادینه کرد.

برپایی نشاط آور مسابقات کتابخوانی در سطح مدرسه و تشویق دانش آموزان برای شرکت در آن و یا اختصاص حداقل یک زنگ از فعالیت درسی هفتگی به همخوانی کتاب یا زنگ مطالعه کتاب های مفید غیردرسی به شیوه های مختلف می تواند از جمله راهکارهای موثر برای ترویج فرهنگ کتابخوانی در بین دانش آموزان و به عبارتی آینده سازان کشور شود. در این میان باید مسیولان آموزش و پرورش ایجاد و تجهیز کتابخانه مناسب هر مقطع تحصیلی در مدارس را به طور جدی دنبال کنند و در این راه از امکانات دستگاه های مختلف همچون شهرداری ها و جذب کمک ها و منابع مالی مسیولیت اجتماعی شرکت ها و کمک خیرین غافل نشوند.وقتی از آثار ترویج جذاب یک فرهنگ در بین دانش آموزان صحبت می شود می توان به ترویج سرودهای مذهبی، ملی و مناسبتی در بین دانش آموزان اشاره کرد که در سال های اخیر توانسته است به یک الگو در انتقال مفاهیم و ارزش ها و معرفی مفاخر ملی و مذهبی بیش از حد تصور مفید واقع شود.

در سال های اخیر این نقد مطرح می شود که برخی جوانان ما تحت تاثیر شبکه های ماهواره ای و فضای مجازی به باورها و روایت هایی نادرست یا غیردقیق از تاریخ معاصر، تاریخ پهلوی و تاریخ جمهوری اسلامی یا حتی ارزش ها گرایش پیدا کرده اند، مسیله ای که بخشی از آثار سوء آن را در حوادث سال 1401 مشاهده کردیم، اما کمتر گفته می شود که تا چه حد منابع مستند و کتاب هایی جذاب و سیر مطالعاتی پاسخ دهنده به سوالات و شبهات این جوانان با سازوکاری تسهیل شده در اختیار آنها قرار گرفته است؟ چقدر در حوزه حجاب منابع غنی مکتوب از بزرگان ما یا کتاب های جذاب و به روز شده از نویسندگان جدید در اختیار دختران جوانی که از فلسفه حجاب بی اطلاع هستند و به مسیله حجاب از آن زاویه ای نگاه می کنند که فلان شبکه ماهواره ای یا فلان صفحه اینستاگرامی مروج آن هستند قرار گرفته است؟ اگر می خواهیم این کمبودهای ناشی از غفلت به خوبی پر شود، باید به سمت ترویج فرهنگ کتابخوانی در بین نوجوانان و جوانان برویم. 

رهبر انقلاب که خود از الگوهای برتر کتابخوانی و ترویج فرهنگ مطالعه هستند در جریان بازدید اخیر از نمایشگاه کتاب یکی از نیازهای جدی برای نسل جوان را تولید کتاب در زمینه شرح قضایا و حوادث گوناگون دانستند و فرمودند: «در زمینه قضایایی همچون مشروطیت، دفاع مقدس، «انقلاب اسلامی» و شخصیت برجسته و کم نظیری همچون امام(ره) یا کتاب مناسب وجود ندارد و یا کتاب «خواندنی» بسیار کم است که باید در این موضوعات تولید کتاب مناسب برای نسل جوان انجام گیرد.»

مسیله گرانی کتاب هم واقعیتی غیرقابل انکار است که باید فکری برای آن کرد تا این مانع هم از سر راه دوستداران کتاب یا دور ماندگان از یار مهربان برداشته شود. در این راه خوشبختانه اقداماتی همچون خودکفایی تامین کاغذ از سوی دولت و گسترش دامنه فعالیت نهاد کتابخانه ها به شهرهای دوردست انجام شده است و باید با حمایت بیشتر از ناشران و اختصاص یارانه فرهنگی به کاهش قیمت تولید و عرضه کتاب و محرومیت زدایی در حوزه عدالت دسترسی به کتاب در مناطق محروم بیشتر نیز توجه شود. اما در خصوص گلایه گرانی کتاب از طرف خانواده باید گفت گاه خانواده هایی چندین میلیون تومان برای خرید یک کنسول بازی برای فرزندشان هزینه می کنند یا در هفته یا ماه چندین برابر قیمت یک کتاب خوب برای خرید فست فود و تنقلات مورد درخواست فرزندانشان و موارد ضروری و غیرضروری دیگر هزینه می کنند اما به خرید کتاب که می رسند به بهانه گرانی از خرید محصولی که غذای روح و کمک کننده به رشد فکری فرزندشان است خودداری می کنند.

نکته مهم دیگر اینکه در نمایشگاه کتاب یا در سطح عرضه کتاب، در کنار انتشار کتاب های علمی، تحقیقی، غنی و جذاب و کاربردی در حوزه های مختلف، به وفور شاهد انتشار کتاب هایی کم اثر، غیرمفید با محتوایی تکراری و بدون طرح مبحثی جدید هستیم. در شرایطی که بحث گرانی کاغذ و برخی کمبودهای دیگر مطرح است، کاش نظارتی در خصوص ارزش محتوایی کتاب های عرضه شده هم وجود می داشت.

نکته پایانی اینکه، ارزش علم و مطالعه و کتابخوانی در فرهنگ ایرانی – اسلامی ما مورد توجه بوده است و در کشوری برخوردار از فرهنگی تا این حد غنی و با پشتوانه عظیم فرهنگی که دانشمندان و بزرگان آن مروجان علم و فرهنگ در سطح جهان بوده اند و هستند، غفلت از مطالعه و فرهنگ کتابخوانی زیبنده نیست. 

پایان خبر سوشال مگ

آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "یار بی همتا – سوشال مگ" هستید؟ با کلیک بر روی عمومی، ممکن است در این موضوع، مطالب مرتبط دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "یار بی همتا – سوشال مگ"، کلیک کنید.