اروپا در کجای گفت وگوهای تهران _ واشنگتن ایستاده است؟

آیا می خواهد فعلا ناظر صحنه ای باشد که آینده رخدادهایش هنوز در پرده ابهام است؟ به این ترتیب آیا قاره پیر به رهبری تروئیکای “بریتانیایی_فرانسوی و آلمانی” انفعال را پیشه کرده است؟ یا زیرکانه و با حفظ ملاحظات انتقادی اش به سیاست های متکبرانه «دونالد ترامپ» در این هنگام سیاست “بنشین و ببین” را بر هرنوع واکنش فوری ترجیح می دهد؟ 
هرچه هست این که اروپا و اصلی ترین نمایندگان آن یعنی تروئیکای اروپایی جایگاه روشن در روند گفت وگوهای شتابان تهران و واشنگتن ندارند. این درحالی است که به رغم مخالفت با هرگونه بازگشت روسیه به جامعه جهانی شاهد پررنگ شدن نقش مسکو در گفت وگوهایی هستند که تا پیش از این اروپائیان در انجام آن کامیاب نبوده اند. این ناکامی هنگامی برجسته است که روابط تهران _ بروکسل (مقر اتحادیه اروپا) بیش از هر زمان دچار تنش شده و تا لبه تهدید اجرای “سیستم ماشه” پیش رفته است. اما یک اتفاق دیگر می تواند سبب دلخوری بیشتر اروپا و دلیلی دیگر برای عزم ترامپ در به حاشیه راندن اروپا باشد؛ آن هم برگزاری دور دوم گفت وگوهای تهران _ واشنگتن در رم.

این مهم به معنای نادیده گرفتن تروئیکای اروپایی و به تبع آن اتحادیه اروپاست؛ در این حال برجسته کردن دولت ایتالیا به عنوان یکی از دولت های هم سو با رویکردهای ترامپ در منزوی کردن هرچه بیشتر اروپائیانی که با سیاست های ترامپ سر سازگاری ندارند. این ناسازگاری نه تنها در سیاست های تعرفه ای بلکه رویکردانتقادی او به اتحاد مشترک در ناتو برنامه های آب و هوایی توسعه طلبی ارضی اسرائیل در غزه و رام الله نرمش ها در برابر «ولادیمیرپوتین» برای قبولاندن شرایط آتش بس در اوکراین مجادلات مرزی با کانادا مکزیک و کسب استقلال عمل در کانال سوئز و… هر روز عمق بیشتری یافته است.

ترامپ حتی در گفت وگوی فنی خود با تهران بر سر فناوری هسته ای جایگاه روشنی را برای آژانس بین المللی هسته ای نشان نداده است. مصداق این مدعا حضور مبهم «رافائل گروسی»در رم به هنگام برگزاری دور دوم گفت وگوهای تهران _ واشنگتن است. 
این که واشنگتن چه اندازه اروپا را درجریان محتوا و نتایج گفت وگوهایش با تهران قرار می دهد یا خواهد دادهنوز روشن نیست اما روشن است که ترامپ خود را مقید به انتقال اطلاعاتش به تل آویو دانسته و در اعلام عمومی آن پرهیز ندارد. او می خواهد هرآنچه دستاورد گفت وگوها باشد را به نام خود ثبت کرده و در معرض فروش به افکار عمومی داخل و خارج ایالات متحده قرار دهد.

اروپا اما به وضع کنونی آیا همچنان ادمه می دهد؟ یا براساس سیاست “بنشین و ببین” مترصد فرصتی است که در بزنگاه نقش خود را به رخ همه طرف ها کشد؟ تروئیکای اروپایی تهدید فعال سازی “سیستم ماشه” را هنوز در دست دارد و ترجیح می دهد اختلافات با تهران در چارچوب گفت وگوهای فنی با آژانس هسته ای و گفت وگوهای سیاسی با همه طرف های غربی حل و فصل شود. آنان از شعار « توافق بر سر همه چیر» یا «عدم توافق بر سر هیچ چیز» عقب ننشسته اند؛یا لااقل در این باره سخن تازه ای به زبان نرانده اند. 

تهران رویکردی واقع گرایانه را برای قبول گفت وگو با واشنگتن در دستور کار قرار داده است. به عبارت دیگر تهران با این باور که سرانجام هرگونه توافق یا عدم آن تنها با نقش مستقیم واشنگتن ممکن خواهد بود وارد گفت وگو با آن شده است.
اطمینان های تهران در این میان همدلی هایی است که مسکو وپکن با او دارند. اما مذاکره کنندگان چشم و گوش باز ایرانی لازم است همه تخم مرغ های خود را در سبدی نگذارند که به آنی ممکن است پاره شود. حفظ روابط با اروپا و باز گذاشتن پنجره ها برای ترمیم روابط با آننخست؛ تأثیرگذار در تعدیل خواست های فزاینده واشنگتن خواهد بود. دوم؛ پنجره ها برای حفظ روابط با جامعه جهانی _حتی نیمه باز_ گشوده می ماند.

اقدام های تحریکی واشنگتن علیه اروپا به معنای هم سویی تهران با این رویکرد  نمی تواند باشد. طرفه این که «مارکو آنتونیو روبیکو» وزیر امورخارجه دولت ترامپ یک روز پیش از شروع دور نخست گفت وگوهای تهران _واشنگتن در سفر خود به پاریس خواستار فعال کردن سیستم ماشه از سوی تروئیکای اروپایی شد.او این خواست را به عنوان یک تهدید علیه تهران و درصورت شکست گفت وگوها بیان کرد. لازم است تهران هشیارانه در این باره عمل کند.

به هرحال در میانه گفت وگوهای پرشتاب تهران_ واشنگتن این پرسش برجسته است: اروپا در کجای این روند ایستاده است؟