تخلفات گسترده در امتحان نهایی بزرگسالان

آفتاب نیوز :

روزنامه شرق در گزارشی از بروز تخلفات در امتحان نهایی دبیرستان بزرگسالان خبر داد.

 روزنامه شرق در گزارشی به قلم خبرنگار خود “شهرزاد همتی” نوشت:

«یک دبیرستان پسرانه مشهور در منطقه 8 تهران که حوزه امتحان نهایی بزرگسالان است، در اقدامی عجیب و کاملا طبقه بندی شده و سازمان یافته اقدام به فروش سوالات به داوطلبان می کند». این گفته های یکی از معلمان این مدرسه است که به همراه چند نفر از اولیای دانش آموزان بار ها به دفتر روزنامه «شرق» آمده و با مدارک این خبر را برای گروه اجتماعی بازگو می کنند. قصه ای که می گویند دو سال است که در حال اتفاق افتادن است و با وجود اعتراض مکرر چند نفر از معلمان مدرسه به اداره و مراجعه به اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران، ارسال نامه به مدیرکل آموزش و پرورش (شماره نامه نزد خبرنگار «شرق» محفوظ است)، مراجعه به حراست و تهدید مدیریت دبیرستان راه به جایی نبرده است.

خبرنگار «شرق» پس از مراجعه اولیه این افراد به روزنامه، بلافاصله با رییس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت وزارت آموزش و پرورش تماس گرفت و در این باره توضیح خواست. آموزش و پرورش ضمن تکذیب این ادعا تقلب و ارسال سوالات به مدارس پیش از شروع امتحان را غیرممکن عنوان کرد.

این ماجرا باعث شد که روزنامه «شرق» برای انتشار این گزارش کمی تامل کرده و مجددا مدعیان را به روزنامه دعوت کند. این ادعا ها از طرف چند نفر از خبرنگاران بررسی و ضمن صحبت با پیش کسوتان آموزش و پرورش و اعلام آمادگی فرد مدعی مبنی بر اینکه ترسی از افشای نام خود نخواهد داشت، و همچنین صحبت با منابع مطلع در اداره آموزش و پرورش منطقه 8 تهران و دستیابی به مدارکی جدید، تصمیم به انتشار این گزارش گرفته شد.

«شرق» هرچند بنا بر رعایت اخلاق از افشای نام مدعیان این اتفاق جلوگیری می کند، اما تاکید می کند آن ها آمادگی حضور در هر محکمه ای را داشته و نیاوردن نام آن ها در مرحله اول نوشتن این گزارش تنها رعایت اخلاق حرفه ای است. مشروح این گزارش را در ادامه خواهید خواند.

یک تقلب کوچولو

تماس اول با تلفن شخصی خبرنگار اتفاق می افتد. مردی که میانسال به نظر می رسد، درباره تقلب گسترده در مدرسه ای می گوید که در منطقه 8 تهران واقع شده است. دبیرستان پسرانه… که مدیریت آن چند سالی است که تغییر کرده است. تغییر او در زمان تغییرات گسترده در آموزش و پرورش و پس از استقرار دولت سیزدهم اتفاق افتاد. او اصرار دارد در روزنامه حضور پیدا کند و در این باره صحبت کند.

روز بعد اولین دیدار در دفتر روزنامه «شرق» با او و به تن هایی شکل می گیرد. کت و شلواری به تن دارد و میان بالاست. ته ریشی دارد و سبزه روست. سرش را بلند نمی کند. مذهبی است و همین باعث می شود که در سایه این اتفاقات بیشتر اذیت شود. می گوید: «قبل از امتحان مناسک مذهبی را به جا می آورند. من تنم می لرزد… مگر می شود آخر؟ مدام می پرسم شما که این قدر ادعای مذهبی بودن دارید، چرا این قدر راحت ترویج دروغ می کنید؟ می گویند: هر چیزی به جای خودش…. خوب همین می شود که مردم هم از بروز برخی اعمال می برند و هم از معلم…. این ها دروغ را ترویج می کنند… سوال می فروشند و کسی جلوی شان را نمی گیرد». جزییات ماجرا را از زبان مردی روایت می کنیم که در این گزارش با نام مستعار آقای رضایی می شناسیم. آقای رضایی نماینده چند نفر از اولیا و معلمان مدرسه است.

او در اولین دیدار می گوید: «اسم من را نیاورید، اما همه می دانند من معترضم و معلوم می شود. البته من ترسی ندارم و با شما همه جا می آیم… امتحانات نهایی به زودی برگزار می شود و با وجود اطلاع اداره از تخلفات، اما این مدرسه دوباره حوزه امتحانی بزرگسالان شده… این گناه بزرگی است…». حالا قرار است با جزییات، ماجرا را برای ما تعریف کند. رضایی می گوید: «این ماجرا معطوف به منطقه 8 نیست و قطعا در جا های دیگر هم اتفاق می افتد. مسیله این است که برای بزرگسالانی که می خواهند دیپلم بگیرند، مدارس غیرانتفاعی به صورت پایلوت انتخاب می شود تا آن ها در آنجا ثبت نام کنند و درس بخوانند. بیشتر تدریس از راه دور است. این دانش آموزان ثبت نام می کنند و مبلغی را پرداخت می کنند. سن افراد هم متغیر است، از 18 سال داریم تا 50 سال. از هر شغل و صنفی هم هستند. حالا چه اتفاقی می افتد؟ آموزش و پرورش برای اینکه روی نحوه گرفتن دیپلم این افراد نظارت داشته باشد، امتحانات آن ها را به صورت نهایی و در حوزه امتحانی که جزء مدارس دولتی است، برگزار می کند. حالا مدرسه دولتی چه می کند؟ سوال و جواب را به دست دانش آموزان می دهد! در همه منطقه ها هم این اتفاق معمول است…. از نظر من آنچه پخش می شود سوال نیست؛ دروغ و کلاهبرداری است که پخش می شود. به دانش آموز می گویند شما با این روش می توانید به نتیجه برسید. این کار سود کلانی را برای مدیران مدارس دارد». 

مگر چه مبلغی جابه جا می شود؟ این را می پرسیم و رضایی می گوید: «نمی دانم. مبالغ درشت هستند…، اما کسی متوجه نمی شود… داستان این طور است که مدیران مدارس غیرانتفاعی مذکور با مدیر مدرسه دولتی که حوزه امتحانی است، می بندند! من خودم مراقب بوده ام… سوال و جواب را دستم داده اند… گفتند پخش کن».

در امتحان نهایی پایه دوازدهم؟ این را من می پرسم و او می گوید: «بله! در امتحان نهایی پایه دوازدهم… جالب اینجاست که بستگی به شانست کلید جواب ها را داری! یعنی رندومی سوال و جواب از طرف مراقب پخش می شود. ممکن است شما کلیدی با 12 نمره دستت بیفتد، من با 16 نمره و همکار شما کلیدی با 20 نمره بگیرد…. خود تو هم که قبلا چیزی نخوانده ای و خیالت راحت است و اصلا بیشتر از 12 نمره ای که به دستت داده اند، بلد نیستی بنویسی». به گفته رضایی حتی برگه ها از طرف افرادی تصحیح می شود که هیچ ربطی به مدرسه ندارند. اتفاقی که در امتحان نهایی می افتد و بسیار عجیب به نظر می رسد. او می گوید: «مدیر مدرسه دولتی برگه را برای تصحیح در اختیار افرادی قرار می دهد که نه معلم هستند، نه گزینش شده اند و نه اصلا متخصص درس مربوطه هستند! هر ورقه ای که تصحیح می شود، در ازایش پرداختی انجام می شود. به این صورت است که بخشی از پول به مصحح داده می شود و مابقی در جیب مدرسه و مدیر آن می رود. تصحیح این ورقه کاری ندارد. دانش آموز از روی کلید نوشته و تصحیح برگه ای که از روی کلید پاسخ دارد که کاری ندارد! اصلا نیازی نیست دبیر فیزیک باشی و برگه را تصحیح کنی».

پیگیری می کنیم

ماجرا عجیب به نظر می رسد… چند نفر از خبرنگاران را که در روزنامه حضور دارند، دعوت می کنیم تا در تحریریه حضور پیدا کنند و صحبت های رضایی را بشنوند. رضایی می گوید: «این مسیله محدود به مدرسه نیست. یک سازمانی یافتگی دارد؛ جایی هست که سوالات امتحان نهایی را پیش از ساعت مقرر به مدرسه می رساند، کلید های مختلف آماده شده تا رندومی به دانش آموز برسد. پس مسیله به مدرسه ختم نمی شود…».

رضایی می گوید: «شما ببینید اولیای مدرسه چه چیزی را به دانش آموز یاد می دهند؟ چه چیزی را پخش می کنند؟ چه راهی را به کارمندی یاد می دهند که آمده دیپلم بگیرد و استخدام رسمی شود یا ترفیع بگیرد؟ چه کاری با آن سیستمی می کند که این طوری دیپلم می گیرد؟ چه بلایی بر سر طرز تفکر او خواهد آمد؟ رشوه بده تا کارت راه بیفتد و رشوه بگیر تا باز هم کارت راه بیفتد. به نظرم آن ها تا آخر عمر درگیر این ماجرا خواهند شد و همه امور را هم همین طور پیش می برند».

رضایی در پاسخ به این سوال که در برابر مقاومت معلمان و کادر مدرسه واکنش مدیر چیست؟ می گوید: «او می داند که ما می دانیم. یک عده ای با خودش هماهنگ هستند. بقیه را هم نشنیده می گیرد. ماجرای جالب تر این است که تاریخ امتحان نهایی که از طرف وزارت آموزش و پرورش اعلام شده، به هر دلیلی به دل دانش آموز نمی نشیند! می آید و می گوید: من روز چهارشنبه که مثلا امتحان فیزیک داریم، نیستم. سفر هستم… مسیول می گوید: اشکالی ندارد! هزینه اش را می دهی؟ او هم قبول می کند…. دانش آموز به دفتر فلانی ارجاع می شود و حساب می کند و روز چهارشنبه که سفر تشریف دارند، یکی را می نشانند و برایش می نویسند! یا اصلا شما به هر دلیلی بدون اطلاع قبلی نیامدی امتحان بدهی. بعد به مدرسه می آیی و درخواست رفع مشکل می کنی… دوباره به دفتر فلانی ارجاع می شوی و حساب وکتاب می شود و نمره می گیرد…».

رضایی جرعه ای آب می نوشد و می گوید: «جالب اینجاست که طرف از دستگاه نظارتی می آید و می خواهد دیپلم بگیرد… این چطور می تواند ناظر ظریفی باشد؟ آخر این چه سیرکی است راه افتاده؟». این مدرسه پسرانه است و او می گوید مدارس دیگری هم هستند که این کار را انجام می دهند. او می گوید: «پس از به جا آوردن برخی مناسک در امتحان به داوطلبان گفته می شود که برای دادن امتحان 15 دقیقه وقت دارند! طبیعی هم هست… یک ربع از روی کلید می نویسند و همه چیز تمام می شود… بعضی حتی بلد نیستند بنویسند… مراقب برایشان می نویسد تا وقت تلف نشود».

او در پاسخ به این پرسش که خب تکلیف بازرسی چیست مگر بازرس ها به حوزه امتحانی سر نمی زنند؟ می گوید: «بازرسی زنگ می زند، به مدیر زنگ می زند که برای بازرسی می آییم. امتحان ساعت 10 شروع می شود و 10 و ربع هم تمام می شود. بازرس 10 و نیم می رسد و مدیر می گوید که جناب بازرس دیر رسیدی امتحان تمام شده… این کار چه ضربه ای می زند؟ من مثلا ریشم را می زنم و آستینم را کوتاه می کنم و این کاره هستم… برای منی که نگاه مذهبی دارم شاید عجیب نشود… آخر تو چطور رویت می شود ادعا کنی کارشناس مسایل مذهبی هستی و این کار را با مردم می کنی؟ این با آن نمی خواند…».

از او درباره پیگیری و شکایت به آموزش و پرورش سوال می کنیم و او می گوید: «همه جا رفته ام… هرجایی که بگویید شکایت برده ام. نمی دانم چرا همه می گویند نمی توانیم یقه اش را بگیریم… چرا نمی توانند؟ امتحانات ناموس آموزش و پرورش است. چطور نمی توانید از آن حراست کنید؟ گفتم مگر نمی گویید نهج البلاغه می خوانید؟ امام علی گفته آبروی دروغ گو و متخلف را ببرید. این جمله را به آقای… مسیول… گفتم. مدام می گویند تو می خواهی یقه اش را بگیریم تکانش بدهیم؟ بله همین را می خواهم… باید تکانش بدهید تا این سیکل غلط از کار بیفتد…».

این اولین دیدار با آقای رضایی بود. او مدارک و مستندات را در اختیار «شرق» گذاشت و ما قول پیگیری دادیم. اولین پیگیری ما گفتگو با رییس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت وزارت آموزش و پرورش بود. او در پاسخ به ادعای مطرح شده به «شرق» گفت: «امکان چنین اتفاقی وجود ندارد. سوال و جواب کی تقسیم می شود؟» ما روند را به زارعی توضیح دادیم و پاسخ دادیم و گفتیم قبل از شروع آزمون سوال و جواب در اختیار متولیان امر قرار می گیرد. او توضیح داد: «اگر این ادعا درباره امتحان نهایی باشد کذب محض است و اصلا چنین اتفاقی نمی تواند بیفتد. قبل از آزمون من خودم هم چنین امکانی برای دسترسی ندارم. هر کسی هم که چنین ادعایی دارد با من نزد بالاترین محکمه بیاید. من درباره آزمون داخلی مدارس نمی توانم این ادعا را بکنم. اما چیزی که در دست من است را با قاطعیت پاسخ می دهم».

ما هم تجربه کردیم

محمدرضا نیک نژاد، فعال صنفی معلمان که به تازگی بازنشسته شده، حاضر شد با فرد مدعی صحبت کند و با او قرار بگذارد. صحبت های نیک نژاد با او نشان می داد که می توان در صحت امتحانات نهایی برگزارشده در برخی از مدارس شک کرد. او روایت چند معلم را از سال های مختلف تدریسشان جمع آوری کرد و در اختیار روزنامه «شرق» قرار داد که بخشی از آن ها را با هم می خوانیم.

نسرین معلمی است که در یکی از مناطق تهران تدریس کرده و می گوید: «آنجا روابط جور دیگری بود؛ مثلا مادر دانش آموز پرستار بود و مادر همکار ما هم مریض بوده. این پرستار به منزل معلم رفته و کار های تزریقات و این طور چیز ها را انجام می داد. در ازایش هم خانم پرستار می گفت بچه من در فلان درس مشکل دارد و جواب سوالات نهایی در اختیارش قرار می گرفت». به گفته معلمان این مسیله در مدرسه پسرانه رایج تر است. دهقانی معلم یک مدرسه می گوید: «ما در منطقه 3 تهران هستیم. من در مدرسه غیرانتقاعی درس می دهم و دانش آموزان شبانه را مدرسه ما می گیرد و بعد آن ها برای امتحان نهایی به مدارس دولتی منطقه می روند. چرخش مالی خرید و فروش پاسخ امتحان نهایی در این مدارس چیزی حدود 500 میلیون تومان است…».

یکی دیگر از معلمانی که ترجیح می دهد نامی از او در گزارش نیاید می گوید: «یک سالی ساعت هشت صبح، یکی از اعضای شورای شهر به خانه ما آمد. برگه نهایی شیمی و پاسخ نامه سوشال مگ شده را آورد که خواهرم برایش جواب ها را بنویسد و قبل از اینکه برگه ها جمع بشوند برگه را به مدرسه برده و تحویل دخترش بدهد. خواهرم ننوشت و دعوا شد. این درس شیمی بود و من نمی دانم بقیه امتحانات را پیش کدام معلم بردند. یک بار هم مردادماه رییس حوزه تصحیح به من زنگ زد که یک دانش آموز 75/0 کم دارد تا فیزیک را پاس کند. گفتم مگر حوزه بسته نیست؟ گفت شما ساعت دو بیایید. من ترسیدم تنهایی بروم. با برادرم رفتیم؛ در حوزه دیدم همکار شیمی آقای… از حوزه درآمد! خیلی شک کردم. با برادرم رفتیم داخل، برگه مذکور را تحویلم دادند. دقیق یادم نیست که نمره اش دو ونیم یا دو و هفتادوپنج بود. طوری که من تعجب کردم… آن موقع حساب کردم که مستمر اول و پایانی اول و مستمر دوم به دانش آموز 20 داده اند. این نمره × 6 می شد، و جمعا پاس می شد. برگه چند خط، و چند رنگ خودکار و… افتضاح بود. خلاصه با بدبختی 75/0 نمره دادم و از حوزه بیرون آمدم. 

جلوی در دبیر زیست خانم … را دیدم. گفتم: زهرا چی بهت گفتند؟ گفت: گفتند یک دانش آموز 75/0 نمره می خواهد. دیگر مطمین شدم که کار خلاف در حال انجام است. خلاصه کنجکاوی کردم و فهمیدیم که یک گردن کلفت شهر، خرداد ماه پسرش دوبی بوده. با همکاری مدیر و معاون و ناظر جلسه برگه هایش را سفید فرستاده اند حوزه وقتی همه امتحانات تمام شد و نمرات رد شد و همه چیز تمام شد، قبل از پلمب حوزه (مردادماه) تند تند برگه هایش را درآوردند و برایش نوشتند و… خلاصه؛ پسر دیپلمش را گرفت. آن زمان گفتند پدرش چهار، پنج نفر را خریده… و الان من و آبا و اجدادم را با پول پدر مرحومش می خرد…».

همه می دانند

از طریق یک خبرنگار آموزش و پرورش با کارمندی در اداره آموزش و پرورش منطقه 8 ارتباط می گیریم. حاضر به صحبت تلفنی نیست، می ترسد صدایش ضبط شود. با او و رابط در ساندویچی بهشتی قرار می گذاریم. بندری سفارش می دهد و جلوی ما می نشیند. تلفن های همراه را در ماشین گذاشته ایم تا خیالش راحت شود. نوشابه را سر می کشد و می گوید: «چیز پیچیده ای نیست؛ ربطی هم به منطقه ما ندارد. همه می دانند. این مدرسه هم یکی از بقیه است. به هر حال کارمندی که به او وعده داده اند اگر دیپلم بگیری و بروی بدون کنکور دانشگاه آزاد یک رشته معمولی قبول شوی، آن وقت فلان جا مدیر می شوی، معلوم است، راه داشته باشد مدیران کل را هم می خرند. من نمی دانم شما چرا این قدر تعجب کردید و پیگیر شدید…».

خب چرا وقتی چند نفر شکایت کردند و پیگیری کردند اداره بازخواست نکرده؟ من می پرسم و می گوید: «از چه کسی بازخواست کنند. من که بگویم شما نمی توانی بنویسی پای چه کسانی گیر است. کاسبی می کنند. مدیر مدرسه هم زیر دست یکی دیگر است. به نظرم تهش چیزی نمی شود. مگر مدرسه … باز هم حوزه نشد؟ سال دیگر هم می شود». گاز درشتی به ساندویچش می زند و با همکار رابط ما دست می دهد و از رستوران خارج می شود….

تماس های رضایی با روزنامه «شرق» تمامی نداشت. او مجددا به همراه یکی از همکاران و یکی از اولیا به دفتر «شرق» آمدند و در دفتر مدیرمسیول جلسه گذاشتیم. رضایی تمام جزییات را موبه مو توضیح داد. او گفت: «به هر حال این یک کار سازمان یافته است و منحصر به مدیر مدرسه نمی شود. آقای زارعی درست می گوید که سوالات بین پنج تا 10 دقیقه قبل از شروع امتحان به مدارس می رسد. اما او درباره خاص بودن روابط در این مدرسه چیزی نمی داند. این سوالات خیلی قبل از شروع امتحان در کاور سوشال مگ و موم با کلید سوالات در مدرسه پخش می شود. کسی که از کانال خاص می خواهد کار کند 10 دقیقه قبل سوال به دستش نمی رسد. ما اصلا نیازی نیست دنبال سوال و جواب باشیم. مدرسه ما مدرسه خاصی است با روابط خاص. جالب اینجاست که مدیر ما می گوید: دیدید این همه تلاش کردید باز هم حوزه امتحانی را به این مدرسه دادند. حداقل در هر امتحان 200 تا 300 دانش آموز در این حوزه هستند. شما ببینید دروغ چگونه پخش می شود».

رضایی نام افراد زیادی را در مستندات خود دارد. از حراست مناطق تا مدیران بخش های مختلف آموزش و پرورش. او بار ها تاکید کرده که حاضر است حتی مصاحبه تلویزیونی انجام دهد. در امتحان اخیر می خواستند به او مرخصی اجباری بدهند تا به قول خودش موی دماغ نباشد. این گزارش پیش تر از این باید منتشر می شد که با اتفاقات اخیر در کشور و سقوط بالگرد ریاست جمهوری و فرایند ثبت نام کاندیدا ها به تاخیر افتاد.

مستندات تخلفات گسترده این مدرسه نزد خبرنگار «شرق» محفوظ است. تخلفاتی که محدود به نحوه برگزاری امتحانات نهایی نیست؛ از پول شویی گسترده تا خطا های محرز انضباطی و به کارگیری افراد غیرمتخصص در مدرسه. هنگام خروج رضایی از روزنامه «شرق» از او پرسیدیم چرا این کار را می کند؟ از چیزی نمی ترسد؟ او گفت: «به معلم ها خیلی ناسزا می گویند… خیلی تهمت می زنند و بد و بیراه می گویند… من خواستم بگویم معلم های شریف زیادند… صدایشان باشیم».