آیا چای برای کم کاری تیروئید مضر است؟

بله چای می تواند برای افراد مبتلا به کم کاری تیروئید مضر باشد اما این موضوع پیچیده تر از یک پاسخ ساده «بله» یا «خیر» است. در حالی که چای به طور کلی به عنوان یک نوشیدنی سالم شناخته می شود و دارای فواید متعددی است برخی از ترکیبات موجود در انواع خاصی از چای می توانند با عملکرد غده تیروئید و جذب داروهای تیروئید تداخل داشته باشند.

کم کاری تیروئید چیست؟

کم کاری تیروئید که به آن هیپوتیروئیدیسم نیز گفته می شود وضعیتی است که در آن غده تیروئید یک غده پروانه ای شکل کوچک در جلوی گردن به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید نمی کند. هورمون های تیروئید به ویژه تیروکسین (T۴) و تری یدوتیرونین (T۳) نقش حیاتی در تنظیم متابولیسم بدن سطح انرژی دمای بدن ضربان قلب و بسیاری از عملکردهای حیاتی دیگر ایفا می کنند. وقتی تیروئید کم کار می شود این فرآیندها کند شده و منجر به طیف وسیعی از علائم می شود.

علائم کم کاری تیروئید

علائم کم کاری تیروئید می تواند بسیار متنوع باشد و در افراد مختلف به شکل های متفاوتی ظاهر شود. در مراحل اولیه علائم ممکن است خفیف بوده و به راحتی نادیده گرفته شوند اما با پیشرفت بیماری شدت علائم افزایش می یابد. برخی از شایع ترین علائم کم کاری تیروئید عبارتند از :

• خستگی و ضعف : احساس خستگی مداوم و کمبود انرژی حتی پس از استراحت کافی یکی از بارزترین علائم کم کاری تیروئید است.
• افزایش وزن غیرقابل توضیح : کاهش متابولیسم ناشی از کم کاری تیروئید می تواند منجر به افزایش وزن شود حتی بدون تغییر در رژیم غذایی یا سطح فعالیت بدنی.
• یبوست : کند شدن حرکات روده و مشکلات دفع از دیگر علائم شایع کم کاری تیروئید است.
• خشکی پوست و مو : کاهش هورمون های تیروئید می تواند باعث خشکی و زبری پوست و مو و همچنین ریزش مو شود.
• حساسیت به سرما : افراد مبتلا به کم کاری تیروئید اغلب احساس سرمای بیشتری نسبت به افراد سالم دارند و تحمل هوای سرد برایشان دشوارتر است.
• درد عضلات و مفاصل : درد گرفتگی و ضعف عضلات و مفاصل می تواند از علائم کم کاری تیروئید باشد.
• افسردگی و مشکلات حافظه : کم کاری تیروئید می تواند بر خلق و خو و عملکرد شناختی تاثیر منفی بگذارد و منجر به افسردگی اضطراب مشکلات تمرکز و حافظه شود.
• تغییرات در صدا : گرفتگی صدا و خشن شدن صدا ممکن است به دلیل تاثیر کم کاری تیروئید بر تارهای صوتی رخ دهد.
• نامنظمی قاعدگی : در زنان کم کاری تیروئید می تواند باعث نامنظمی خونریزی شدید یا طولانی مدت در دوران قاعدگی شود.
• برادی کاردی (ضربان قلب آهسته) : هورمون های تیروئید در تنظیم ضربان قلب نقش دارند و کم کاری تیروئید می تواند منجر به کاهش ضربان قلب شود.
• تورم صورت و پلک ها : به دلیل تجمع مایعات صورت و پلک ها ممکن است متورم به نظر برسند.
• گواتر (بزرگ شدن غده تیروئید) : در برخی موارد غده تیروئید ممکن است بزرگ شود و به صورت یک توده در جلوی گردن قابل مشاهده باشد.

توجه داشته باشید که این علائم می توانند ناشی از بیماری های دیگر نیز باشند و وجود یک یا چند علامت به تنهایی لزوماً به معنای کم کاری تیروئید نیست. در صورت تجربه این علائم مراجعه به پزشک برای تشخیص دقیق ضروری است.

علل کم کاری تیروئید

علل مختلفی می توانند منجر به کم کاری تیروئید شوند. شایع ترین علت در سراسر جهان کمبود ید است زیرا ید برای تولید هورمون های تیروئید ضروری است. با این حال در کشورهایی که مصرف ید کافی از طریق نمک یددار و غذاهای دریایی وجود دارد شایع ترین علت کم کاری تیروئید بیماری خودایمنی هاشیموتو است.

بیماری هاشیموتو یک اختلال خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به غده تیروئید حمله کرده و به تدریج آن را تخریب می کند. این فرآیند منجر به کاهش توانایی غده تیروئید در تولید هورمون های تیروئید می شود.

سایر علل کم کاری تیروئید عبارتند از :

• تیروئیدیت : التهاب غده تیروئید که می تواند ناشی از عفونت های ویروسی یا باکتریایی بارداری (تیروئیدیت بعد از زایمان) یا سایر عوامل باشد.
• جراحی تیروئید : برداشتن بخشی یا تمام غده تیروئید در جراحی برای درمان گواتر سرطان تیروئید یا پرکاری تیروئید می تواند منجر به کم کاری تیروئید شود.
• پرتودرمانی : پرتودرمانی به ناحیه گردن برای درمان سرطان های دیگر (مانند لنفوم هوچکین) می تواند به غده تیروئید آسیب برساند و باعث کم کاری تیروئید شود.
• داروها : برخی داروها مانند لیتیوم (برای درمان اختلال دوقطبی) آمیودارون (برای درمان آریتمی قلبی) و اینترفرون آلفا (برای درمان هپاتیت C و برخی سرطان ها) می توانند عملکرد تیروئید را مختل کرده و منجر به کم کاری تیروئید شوند.
• اختلالات مادرزادی : در موارد نادر نوزادان ممکن است با کم کاری تیروئید مادرزادی متولد شوند که به دلیل نقص در تکامل غده تیروئید در دوران جنینی رخ می دهد.
• مشکلات غده هیپوفیز : غده هیپوفیز در مغز هورمون محرک تیروئید (TSH) را تولید می کند که تیروئید را برای تولید هورمون های تیروئید تحریک می کند. مشکلات در غده هیپوفیز که منجر به کاهش تولید TSH شود می تواند باعث کم کاری تیروئید ثانویه شود.

تشخیص کم کاری تیروئید

تشخیص کم کاری تیروئید معمولاً با انجام آزمایش خون صورت می گیرد. آزمایش TSH (هورمون محرک تیروئید) مهم ترین آزمایش برای تشخیص کم کاری تیروئید است. در کم کاری تیروئید اولیه سطح TSH افزایش می یابد زیرا غده هیپوفیز تلاش می کند تا تیروئید را برای تولید هورمون های بیشتر تحریک کند. همچنین ممکن است سطح T۴ آزاد (تیروکسین آزاد) اندازه گیری شود که در کم کاری تیروئید معمولاً کاهش می یابد.

در برخی موارد پزشک ممکن است آزمایش های دیگری مانند آنتی بادی های تیروئید (برای تشخیص بیماری هاشیموتو) یا اسکن تیروئید را نیز تجویز کند.

درمان کم کاری تیروئید

درمان اصلی کم کاری تیروئید جایگزینی هورمون تیروئید است. لووتیروکسین یک هورمون مصنوعی T۴ به صورت قرص خوراکی تجویز می شود و به طور موثر سطح هورمون های تیروئید را در بدن به حالت طبیعی باز می گرداند. دوز لووتیروکسین برای هر فرد به طور جداگانه توسط پزشک تعیین می شود و بر اساس سطح TSH و علائم بیمار تنظیم می گردد.

مصرف منظم و دقیق لووتیروکسین طبق دستور پزشک بسیار مهم است. به طور معمول لووتیروکسین باید صبح ها با معده خالی و حداقل ۳۰ دقیقه قبل از صبحانه مصرف شود تا جذب آن به حداکثر برسد. همچنین مصرف همزمان لووتیروکسین با برخی داروها و مکمل ها (مانند مکمل های آهن کلسیم آنتی اسیدها و برخی مولتی ویتامین ها) می تواند جذب آن را مختل کند بنابراین مهم است که در مورد تمام داروها و مکمل های مصرفی خود با پزشک مشورت کنید.

در بیشتر موارد کم کاری تیروئید یک بیماری مادام العمر است و نیاز به مصرف مداوم لووتیروکسین دارد. با درمان مناسب افراد مبتلا به کم کاری تیروئید می توانند زندگی سالم و فعالی داشته باشند. پیگیری منظم با پزشک و انجام آزمایش های دوره ای TSH برای اطمینان از تنظیم دوز دارو ضروری است.

تاثیر چای بر عملکرد تیروئید

حال به سوال اصلی مقاله باز می گردیم : آیا چای برای کم کاری تیروئید مضر است؟

همانطور که در ابتدا اشاره شد پاسخ به این سوال کاملاً قطعی نیست. چای به ویژه چای سبز و چای سیاه حاوی ترکیباتی به نام فلاونوئیدها است. برخی از مطالعات نشان داده اند که فلاونوئیدها به ویژه نوعی از فلاونوئیدها به نام کاتچین ها که به وفور در چای سبز یافت می شوند می توانند با عملکرد آنزیم تیروئید پراکسیداز (TPO) تداخل داشته باشند. آنزیم TPO نقش کلیدی در تولید هورمون های تیروئید ایفا می کند. مهار فعالیت TPO می تواند منجر به کاهش تولید هورمون های تیروئید شود.

علاوه بر این برخی از مطالعات نشان داده اند که چای به ویژه چای سبز می تواند جذب لووتیروکسین را در روده کاهش دهد. این بدان معناست که اگر لووتیروکسین همزمان با چای مصرف شود ممکن است مقدار کمتری از دارو جذب بدن شود و اثربخشی آن کاهش یابد.

با این حال مهم است که به این نکات توجه داشته باشیم :

• نوع چای : تاثیر چای بر تیروئید ممکن است بسته به نوع چای متفاوت باشد. چای سبز به دلیل داشتن غلظت بالاتر کاتچین ها احتمالاً تاثیر بیشتری نسبت به چای سیاه یا چای های گیاهی دارد.
• مقدار مصرف : مطالعات نشان داده اند که مصرف مقادیر زیاد چای (بیش از ۳-۴ فنجان در روز) احتمال بیشتری دارد که بر عملکرد تیروئید تاثیر منفی بگذارد. مصرف متعادل چای (۱-۲ فنجان در روز) ممکن است تاثیر قابل توجهی نداشته باشد.
• زمان مصرف : مهم ترین نکته زمان مصرف چای نسبت به مصرف لووتیروکسین است. توصیه می شود که افراد مبتلا به کم کاری تیروئید حداقل ۳–۴ ساعت بین مصرف لووتیروکسین و مصرف چای فاصله بگذارند. بهترین کار این است که لووتیروکسین را صبح ها با معده خالی مصرف کرده و سپس مصرف چای را به ساعات دیگری از روز موکول کنید.
• تفاوت های فردی : واکنش افراد مختلف به چای و تاثیر آن بر تیروئید ممکن است متفاوت باشد. برخی افراد ممکن است حساس تر باشند و نیاز به احتیاط بیشتری داشته باشند در حالی که برخی دیگر ممکن است تاثیر چندانی احساس نکنند.

به طور خلاصه مصرف متعادل چای به ویژه با رعایت فاصله زمانی مناسب از مصرف لووتیروکسین احتمالاً برای اکثر افراد مبتلا به کم کاری تیروئید مشکلی ایجاد نمی کند. با این حال اگر نگران تاثیر چای بر تیروئید خود هستید بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.

نکات مهم در مصرف چای برای افراد کم کار تیروئید

برای افراد مبتلا به کم کاری تیروئید که به مصرف چای علاقه دارند رعایت نکات زیر می تواند به کاهش احتمال تداخل چای با عملکرد تیروئید و جذب دارو کمک کند :

• فاصله زمانی : همانطور که گفته شد مهم ترین نکته رعایت فاصله زمانی حداقل ۳-۴ ساعت بین مصرف لووتیروکسین و مصرف چای است. بهترین کار این است که لووتیروکسین را صبح ها با معده خالی مصرف کرده و سپس مصرف چای را به ساعات دیگری از روز موکول کنید به عنوان مثال بعد از ظهر یا عصر.
• مقدار مصرف : مصرف چای را به ۱-۲ فنجان در روز محدود کنید. از مصرف مقادیر زیاد چای (بیش از ۳-۴ فنجان در روز) به ویژه چای سبز خودداری کنید.
• نوع چای : چای های گیاهی (مانند چای بابونه چای نعناع چای زنجبیل و …) به طور کلی تاثیر کمتری بر تیروئید دارند و می توانند جایگزین مناسبی برای چای سبز و چای سیاه باشند. اگر به مصرف چای سبز یا سیاه علاقه دارید سعی کنید مصرف آنها را محدود کرده و بیشتر به چای های گیاهی روی آورید.
• مشورت با پزشک : در مورد مصرف چای و سایر نوشیدنی ها با پزشک خود مشورت کنید. پزشک شما با توجه به شرایط خاص شما و داروهای مصرفی می تواند راهنمایی های دقیق تری ارائه دهد.
• نظارت بر علائم : به علائم کم کاری تیروئید خود توجه داشته باشید. اگر پس از مصرف چای متوجه تشدید علائم شدید مصرف چای را محدود کرده و با پزشک خود مشورت کنید.
• جذب دارو : برای اطمینان از جذب مناسب لووتیروکسین آن را با معده خالی و فقط با آب مصرف کنید. از مصرف همزمان لووتیروکسین با شیر آبمیوه قهوه یا سایر نوشیدنی ها خودداری کنید مگر اینکه پزشک توصیه دیگری داشته باشد.

توصیه های غذایی و سبک زندگی برای افراد کم کار تیروئید

علاوه بر مصرف چای رژیم غذایی و سبک زندگی نیز نقش مهمی در مدیریت کم کاری تیروئید ایفا می کنند. توصیه های کلی برای افراد مبتلا به کم کاری تیروئید عبارتند از :

• رژیم غذایی متعادل و سالم : بر روی مصرف غذاهای کامل و فرآوری نشده میوه ها سبزیجات غلات کامل پروتئین های بدون چربی و چربی های سالم تمرکز کنید. از مصرف غذاهای فرآوری شده فست فودها نوشیدنی های شیرین و چربی های اشباع شده و ترانس پرهیز کنید.
• مصرف ید کافی : ید برای تولید هورمون های تیروئید ضروری است. مطمئن شوید که به اندازه کافی ید از طریق رژیم غذایی خود دریافت می کنید. منابع خوب ید شامل نمک یددار غذاهای دریایی (ماهی میگو جلبک دریایی) لبنیات و تخم مرغ هستند. با این حال قبل از افزایش مصرف ید به خصوص اگر بیماری هاشیموتو دارید با پزشک خود مشورت کنید زیرا مصرف بیش از حد ید در برخی موارد می تواند وضعیت را بدتر کند.
• مصرف سلنیوم : سلنیوم یک ماده معدنی دیگر است که برای عملکرد تیروئید مهم است و به تبدیل T۴ به T۳ فعال کمک می کند. منابع خوب سلنیوم شامل آجیل برزیلی ماهی تن تخم مرغ و گوشت گاو هستند.
• پرهیز از غذاهای گواترزا به میزان زیاد : غذاهای گواترزا شامل کلم بروکلی کلم گل کلم کلم بروکسل شلغم تربچه سویا و بادام زمینی هستند. این غذاها در صورت مصرف زیاد و به صورت خام می توانند با جذب ید تداخل داشته باشند و عملکرد تیروئید را مختل کنند. با این حال پختن این غذاها تاثیر گواترزایی آنها را کاهش می دهد. افراد مبتلا به کم کاری تیروئید نیازی به حذف کامل این غذاها از رژیم غذایی خود ندارند اما بهتر است آنها را به صورت متعادل مصرف کنند و از مصرف زیاد و خام آنها پرهیز کنند.
• فعالیت بدنی منظم : ورزش منظم به بهبود متابولیسم افزایش سطح انرژی کاهش وزن و بهبود خلق و خو کمک می کند. حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسط ​​در بیشتر روزهای هفته را هدف قرار دهید.
• مدیریت استرس : استرس مزمن می تواند بر عملکرد تیروئید تاثیر منفی بگذارد. تکنیک های مدیریت استرس مانند یوگا مدیتیشن تنفس عمیق و گذراندن وقت در طبیعت را تمرین کنید.
• خواب کافی : خواب کافی و با کیفیت برای سلامت کلی بدن و عملکرد تیروئید ضروری است. ۷-۸ ساعت خواب در شب را هدف قرار دهید.
• پرهیز از سیگار و مصرف الکل : سیگار و مصرف زیاد الکل می توانند بر عملکرد تیروئید تاثیر منفی بگذارند و علائم کم کاری تیروئید را تشدید کنند.

پیشگیری از کم کاری تیروئید

پیشگیری کامل از کم کاری تیروئید همیشه امکان پذیر نیست به خصوص اگر علت آن بیماری خودایمنی هاشیموتو باشد. با این حال برخی اقدامات می توانند به کاهش خطر ابتلا به کم کاری تیروئید یا تشخیص زودهنگام آن کمک کنند :

• مصرف ید کافی : اطمینان از دریافت ید کافی از طریق رژیم غذایی به ویژه در مناطقی که کمبود ید شایع است مهم است. استفاده از نمک یددار و مصرف منظم غذاهای دریایی می تواند به تامین ید مورد نیاز بدن کمک کند.
• غربالگری نوزادان : غربالگری نوزادان برای کم کاری تیروئید مادرزادی در بسیاری از کشورها انجام می شود. تشخیص و درمان زودهنگام کم کاری تیروئید مادرزادی برای جلوگیری از عوارض جدی مانند عقب ماندگی ذهنی بسیار مهم است.
• آگاهی از علائم : آگاهی از علائم کم کاری تیروئید و مراجعه به پزشک در صورت بروز علائم به تشخیص زودهنگام و شروع درمان به موقع کمک می کند.
• بررسی دوره ای تیروئید : در صورت وجود سابقه خانوادگی بیماری های تیروئید یا وجود سایر عوامل خطر (مانند بیماری های خودایمنی دیگر) ممکن است پزشک توصیه کند که به طور دوره ای آزمایش های تیروئید انجام دهید.

راهکارهای خانگی برای مدیریت کم کاری تیروئید (تکمیلی و نه جایگزین درمان پزشکی)

توجه داشته باشید که راهکارهای خانگی نمی توانند جایگزین درمان پزشکی و دارویی کم کاری تیروئید شوند. لووتیروکسین داروی ضروری برای جایگزینی هورمون تیروئید است و قطع یا جایگزینی آن با درمان های خانگی می تواند خطرناک باشد. با این حال برخی راهکارهای خانگی می توانند به عنوان مکمل درمان پزشکی و برای بهبود علائم و کیفیت زندگی افراد مبتلا به کم کاری تیروئید مفید باشند :

• رژیم غذایی غنی از مواد مغذی : همانطور که قبلا ذکر شد یک رژیم غذایی متعادل و سالم که شامل غذاهای کامل میوه ها سبزیجات غلات کامل پروتئین های بدون چربی و چربی های سالم باشد می تواند به بهبود سلامت کلی بدن و عملکرد تیروئید کمک کند. به ویژه اطمینان از دریافت ید و سلنیوم کافی از طریق رژیم غذایی مهم است.
• مصرف مکمل های غذایی (با مشورت پزشک) : در برخی موارد پزشک ممکن است مصرف مکمل های غذایی مانند سلنیوم روی ویتامین D یا ویتامین های گروه B را توصیه کند. با این حال مصرف مکمل ها باید فقط با توصیه و نظارت پزشک انجام شود زیرا مصرف بیش از حد برخی مکمل ها می تواند مضر باشد یا با داروها تداخل داشته باشد.
• کاهش استرس : تمرین تکنیک های مدیریت استرس مانند یوگا مدیتیشن تنفس عمیق گذراندن وقت در طبیعت گوش دادن به موسیقی آرامش بخش و انجام فعالیت های لذت بخش می تواند به کاهش استرس و بهبود خلق و خو کمک کند.
• خواب کافی : اطمینان از داشتن خواب کافی و با کیفیت ۷-۸ ساعت در شب برای سلامت کلی بدن و بهبود سطح انرژی و خلق و خو مهم است.
• فعالیت بدنی منظم : ورزش منظم به ویژه ورزش های هوازی مانند پیاده روی شنا دوچرخه سواری و ورزش های قدرتی می تواند به افزایش متابولیسم بهبود سطح انرژی کاهش وزن و بهبود خلق و خو کمک کند.
• چای های گیاهی آرامش بخش : برخی چای های گیاهی مانند چای بابونه چای اسطوخودوس و چای بادرنجبویه دارای خواص آرامش بخش هستند و می توانند به کاهش استرس و بهبود کیفیت خواب کمک کنند. این چای ها به طور کلی تاثیر کمتری بر تیروئید نسبت به چای سبز و سیاه دارند.

مهم ترین نکته این است که هرگونه راهکار خانگی را به عنوان مکمل درمان پزشکی و نه جایگزین آن در نظر بگیرید و قبل از استفاده از هرگونه مکمل غذایی یا تغییرات اساسی در رژیم غذایی و سبک زندگی خود با پزشک خود مشورت کنید.

نتیجه گیری

در پاسخ به سوال اصلی مقاله مصرف چای برای افراد مبتلا به کم کاری تیروئید می تواند مضر باشد اما نه به طور مطلق. برخی از ترکیبات موجود در چای به ویژه چای سبز و سیاه می توانند با عملکرد تیروئید و جذب داروی لووتیروکسین تداخل داشته باشند. با این حال با رعایت نکات مهمی مانند فاصله زمانی مناسب بین مصرف چای و دارو محدود کردن مقدار مصرف چای و انتخاب انواع مناسب چای (مانند چای های گیاهی) افراد مبتلا به کم کاری تیروئید می توانند از مصرف متعادل چای لذت ببرند.

مهم ترین نکته در مدیریت کم کاری تیروئید مصرف منظم و دقیق داروی لووتیروکسین طبق دستور پزشک و پیگیری منظم با پزشک است. رژیم غذایی سالم سبک زندگی فعال و مدیریت استرس نیز نقش مهمی در بهبود علائم و کیفیت زندگی افراد مبتلا به کم کاری تیروئید ایفا می کنند.

پرسش و پاسخ های متداول

سوال ۱ : آیا می توانم قهوه بنوشم اگر کم کاری تیروئید دارم؟

بله قهوه به طور کلی برای افراد مبتلا به کم کاری تیروئید مضر نیست. با این حال مشابه چای توصیه می شود که حداقل ۳۰-۶۰ دقیقه بین مصرف لووتیروکسین و قهوه فاصله بگذارید زیرا قهوه نیز ممکن است جذب دارو را کمی مختل کند.

سوال ۲ : آیا مصرف لبنیات برای کم کاری تیروئید مشکلی دارد؟

برای اکثر افراد مبتلا به کم کاری تیروئید مصرف لبنیات مشکلی ندارد. لبنیات منبع خوبی از ید و کلسیم هستند که هر دو برای سلامت کلی بدن مهم هستند. با این حال برخی افراد ممکن است به لاکتوز موجود در لبنیات حساسیت داشته باشند یا به دلیل مشکلات گوارشی از مصرف لبنیات اجتناب کنند. در این موارد می توان از جایگزین های غیر لبنی مانند شیر بادام شیر سویا یا شیر نارگیل استفاده کرد.

سوال ۳ : آیا می توانم از مکمل های تیروئید که بدون نسخه در داروخانه ها به فروش می رسند استفاده کنم؟

خیر به هیچ عنوان از مکمل های تیروئید بدون نسخه استفاده نکنید. این مکمل ها ممکن است حاوی هورمون های تیروئید باشند که دوز آنها مشخص نیست و می تواند عوارض جانبی جدی ایجاد کند. درمان کم کاری تیروئید باید تحت نظر پزشک و با استفاده از داروی لووتیروکسین با دوز مناسب انجام شود. هرگز خودسرانه درمان خود را تغییر ندهید یا از مکمل های بدون نسخه استفاده نکنید.

توصیه نهایی :

اگر به کم کاری تیروئید مبتلا هستید یا نگران عملکرد تیروئید خود هستید بهترین کار مراجعه به پزشک متخصص غدد است. پزشک می تواند با انجام آزمایش های لازم تشخیص دقیق را تعیین کرده و برنامه درمانی مناسب را برای شما تجویز کند. همچنین در مورد رژیم غذایی سبک زندگی و هرگونه سوال یا نگرانی خود در مورد کم کاری تیروئید با پزشک خود مشورت کنید. سلامتی شما ارزشمندترین دارایی شماست پس مراقب آن باشید و به متخصصان اعتماد کنید.

 

برگرفته از سایت: نیکان فارمد مهر