پرداخت نکردن مهریه زندان دارد

بله، در شرایطی خاص و با رعایت قوانین، عدم پرداخت مهریه می تواند به حبس مرد منجر شود. این موضوع یکی از دغدغه های اصلی زوجین درگیر مسائل حقوقی خانواده است و ابهامات زیادی پیرامون آن وجود دارد. در نظام حقوقی ایران، مهریه حق مالی زن محسوب می شود که به محض وقوع عقد، مالک آن می گردد. با این حال، پرسش مهمی که ذهن بسیاری از افراد را به خود مشغول کرده، این است که آیا همیشه عدم پرداخت مهریه موجب زندانی شدن مرد می شود؟ پاسخ به این پرسش، پیچیدگی های حقوقی خاص خود را دارد و نیازمند بررسی دقیق قوانین و رویه های قضایی اخیر است. بسیاری از زوجین، به ویژه مردانی که با چالش های مالی روبرو هستند یا زنانی که قصد مطالبه مهریه خود را دارند، با ابهامات فراوانی در خصوص قانون جدید مهریه و تبعات عدم پرداخت آن مواجه هستند. این مقاله با هدف شفاف سازی این موضوع، به بررسی جامع شرایط و ضوابط زندان مهریه می پردازد و راهکارهای قانونی موجود را برای هر دو طرف دعوا تشریح می کند.

پرداخت نکردن مهریه: اصول و محدودیت های قانونی

موضوع پرداخت مهریه و تبعات قانونی عدم ایفای این تعهد مالی، همواره یکی از مسائل چالش برانگیز در دعاوی خانواده بوده است. برای درک بهتر این موضوع، ضروری است به نکات کلیدی و تغییرات قانونی اخیر در این زمینه توجه شود. شناخت این اصول، به افراد کمک می کند تا با آگاهی بیشتری نسبت به حقوق و وظایف خود اقدام کنند و از ابهامات حقوقی رایج جلوگیری شود.

آیا مهریه زندان دارد؟ بررسی شرایط و استثنائات

یکی از مهمترین پرسش ها در این حوزه، این است که آیا مهریه زندان دارد؟ در پاسخ باید گفت که بله، اما تحت شرایط و ضوابط خاصی این امر محقق می شود. از دیرباز، عدم پرداخت مهریه می توانست منجر به حبس زوج شود، اما با تصویب ماده ۲۲ قانون حمایت از خانواده و بخشنامه های اجرایی قوه قضائیه، دامنه این حبس به شدت محدود شده است. این قانون در راستای کاهش تعداد زندانیان مهریه و ایجاد تعادل بین حقوق زوجه و وضعیت مالی زوج تصویب گردید. اساساً حبس برای مهریه، نه به عنوان یک مجازات کیفری ثابت، بلکه به عنوان یک ضمانت اجرای حقوقی و ابزاری برای فشار بر زوج جهت ایفای تعهد مالی تلقی می شود.

پیش از این، در صورتی که زوج توانایی پرداخت مهریه را به صورت یکجا نداشت، می توانست دادخواست اعسار (ناتوانی مالی) ارائه دهد و دادگاه در صورت پذیرش اعسار، مهریه را قسط بندی می کرد. اما اگر زوج پس از قسط بندی نیز از پرداخت اقساط خودداری می کرد، زوجه می توانست درخواست حکم جلب و حبس او را مطرح کند. امروزه نیز این رویه برای اقساط برقرار است. آنچه که دچار تغییر اساسی شده، شرایط اولیه صدور حکم جلب و حبس برای تمام مهریه است. این تغییرات به خصوص در مفاهیم مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه نمود پیدا کرده و تاثیر مستقیمی بر امکان زندانی شدن مهریه دارد.

قانون ۱۱۰ سکه مهریه و جایگاه آن در حبس بدهکار

نقطه عطف در بحث زندان مهریه، ماده ۲۲ قانون حمایت از خانواده است که به قانون ۱۱۰ سکه مهریه مشهور شده است. این قانون تصریح می کند که از مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی، در صورتی که مرد توانایی پرداخت آن را نداشته باشد و اعسار خود را ثابت نکند یا اقساط تعیین شده را نپردازد، حکم جلب و حبس می تواند صادر شود. این بدان معناست که اگر مهریه زن ۱۱۰ سکه یا کمتر باشد، مرد در صورت عدم پرداخت و عدم اثبات اعسار، ممکن است زندانی شود.

اما برای مهریه بیش از ۱۱۰ سکه، وضعیت کاملاً متفاوت است. این بخش از مهریه (مازاد بر ۱۱۰ سکه) فاقد ضمانت اجرای کیفری (حبس) است و تنها از طریق توقیف اموال زوج قابل وصول خواهد بود. به عبارت دیگر، حتی اگر مهریه زوجه ۲۰۰ سکه باشد و زوج فقط ۱۰۰ سکه از آن را پرداخت کرده باشد، برای ۱۰ سکه باقی مانده تا سقف ۱۱۰ سکه، امکان حبس وجود دارد، اما برای ۹۰ سکه مازاد بر ۱۱۰ سکه، دیگر نمی توان حکم جلب یا حبس گرفت و تنها راهکار، معرفی و توقیف اموال زوج است. هدف اصلی این قانون، کاهش تعداد زندانیان مهریه و جلوگیری از سوءاستفاده از حق مهریه به عنوان ابزاری برای اعمال فشار غیرمتعارف بر زوج بوده است. باید توجه داشت که این قانون به معنای باطل شدن مهریه بالای ۱۱۰ سکه نیست، بلکه صرفاً ضمانت اجرای کیفری (حبس) آن را محدود می کند. نکته مهم دیگر این است که قیمت ۱۱۰ سکه بر اساس نرخ روز محاسبه می شود و نه زمان عقد.

اعسار از پرداخت مهریه: راهکاری برای جلوگیری از حبس

وقتی مردی با مطالبه مهریه از سوی همسرش مواجه می شود و توان پرداخت آن به صورت یکجا را ندارد، دادخواست اعسار به او این فرصت را می دهد که از حبس جلوگیری کند و بدهی خود را به شیوه ای عادلانه تر پرداخت نماید. این ابزار حقوقی، نقش حیاتی در حمایت از زوجینی دارد که واقعاً از تمکن مالی کافی برخوردار نیستند.

اعسار چیست و چگونه می توان درخواست آن را ارائه داد؟

اعسار مهریه به معنای ناتوانی مالی زوج در پرداخت مهریه به صورت یکجا است. در صورتی که مردی توانایی پرداخت تمام مهریه را به صورت دفعی و یکباره نداشته باشد، می تواند با ارائه دادخواست اعسار، از دادگاه تقاضا کند که مهریه به صورت قسط بندی شده و متناسب با وضعیت مالی او پرداخت شود. این دادخواست باید صرفاً از سوی مرد مطرح شود. مراحل و نحوه ارائه دادخواست اعسار شامل گام های زیر است:

• ثبت دادخواست: زوج باید دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت و به دادگاه صالح ارائه دهد.
• مدارک لازم برای اثبات اعسار: برای اینکه دادگاه اعسار زوج را بپذیرد، وی باید مدارک و مستندات کافی دال بر ناتوانی مالی خود ارائه کند. این مدارک معمولاً شامل استشهاد محلی (امضای حداقل دو نفر از کسانی که از وضعیت مالی زوج آگاه هستند)، لیست جامع اموال و دارایی ها (منقول و غیرمنقول)، فهرست بدهی ها و تعهدات مالی، مدارک مربوط به درآمد و هزینه های زندگی و در صورت لزوم، شهادت شهود می شود.
• مهلت قانونی: زوج یک ماه پس از ابلاغ حکم قطعی مبنی بر پرداخت مهریه، فرصت دارد تا دادخواست اعسار خود را به دادگاه ارائه دهد. عدم ارائه دادخواست در این مهلت می تواند منجر به صدور حکم جلب و حبس شود.

نتیجه پذیرش دادخواست اعسار، قسط بندی مهریه بر اساس توانایی مالی مرد است. دادگاه با در نظر گرفتن تمام جوانب، میزان پیش پرداخت (اگر لازم باشد) و تعداد اقساط را تعیین می کند. این تصمیم به زوج امکان می دهد تا با برنامه ریزی مالی، بدهی خود را پرداخت کند و از زندانی شدن مهریه جلوگیری شود.

عواقب عدم پرداخت اقساط مهریه و امکان تعدیل آن

حتی پس از اینکه دادگاه مهریه را قسط بندی کرد، داستان پرداخت نکردن مهریه زندان دارد هنوز به پایان نرسیده است. در صورتی که مرد از پرداخت اقساط تعیین شده توسط دادگاه خودداری کند، زوجه می تواند مجدداً از دادگاه درخواست صدور حکم جلب او را مطرح کند. این وضعیت، مرد را در معرض خطر حبس بدهکار قرار می دهد. این بدان معناست که حتی اگر مهریه تا ۱۱۰ سکه قسط بندی شده باشد، عدم پرداخت منظم اقساط می تواند منجر به بازگشت به زندان شود. دادگاه در این شرایط، ابتدا به زوج اخطار می دهد و در صورت ادامه عدم پرداخت، حکم جلب صادر خواهد شد.

با این حال، قانون راهکاری برای مردانی که پس از قسط بندی نیز در پرداخت اقساط دچار مشکل می شوند، پیش بینی کرده است. در صورتی که شرایط مالی مرد تغییر کند و توانایی پرداخت اقساط را نداشته باشد (مثلاً به دلیل از دست دادن شغل، بیماری یا افزایش هزینه های زندگی)، او می تواند با ارائه مجدد دادخواست تعدیل اقساط مهریه، از دادگاه بخواهد که میزان اقساط را کاهش دهد یا در تعداد آن ها تغییر ایجاد کند. دادگاه خانواده با بررسی مستندات و شواهد جدید، مجدداً پرونده را بررسی کرده و در صورت احراز تغییر در وضعیت مالی مرد، رأی به تعدیل اقساط خواهد داد. این فرآیند، فرصتی دیگر برای مرد است تا از زندانی شدن خود به دلیل عدم پرداخت اقساط مهریه جلوگیری کند.

عدم پرداخت اقساط مهریه، حتی پس از قسط بندی، می تواند منجر به صدور حکم جلب و حبس زوج شود؛ مگر اینکه زوج با اثبات تغییر در وضعیت مالی خود، دادخواست تعدیل اقساط را ارائه دهد.

مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه: تفاوت ها و تأثیر بر زندان

شناخت دقیق انواع مهریه، یعنی مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه، برای درک چگونگی تأثیر آن بر امکان زندانی شدن مهریه بسیار ضروری است. این دو نوع مهریه، از نظر حقوقی و نحوه مطالبه، تفاوت های اساسی دارند که مستقیماً بر ضمانت اجراهای قانونی و احتمال حبس زوج اثر می گذارند.

بررسی جامع مهریه عندالمطالبه

مهریه عندالمطالبه نوع رایج تری از مهریه است که در زمان عقد نکاح تعیین می شود. تعریف آن ساده است: به محض وقوع عقد، زوجه حق مطالبه تمام یا بخشی از آن را دارد و زوج موظف به پرداخت آن است. در این نوع مهریه، زن نیازی به اثبات توانایی مالی همسرش ندارد؛ بلکه همین که عقد واقع شده باشد، حق او برای مطالبه مهریه قانونی می شود.

در خصوص مهریه عندالمطالبه زندان دارد، باید گفت که همان قوانینی که پیش تر در مورد ۱۱۰ سکه بهار آزادی بیان شد، در اینجا نیز صدق می کند. اگر مرد توانایی پرداخت مهریه عندالمطالبه را به صورت یکجا نداشته باشد، می تواند درخواست اعسار دهد. در صورت پذیرش اعسار، دادگاه مهریه را قسط بندی می کند. اما اگر مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه باشد و مرد نه آن را بپردازد و نه اعسار خود را ثابت کند، یا پس از قسط بندی از پرداخت اقساط امتناع ورزد، زوجه می تواند درخواست حکم جلب و در نتیجه حبس او را از دادگاه مطالبه کند. بنابراین، ضمانت اجرای کیفری (حبس) برای ۱۱۰ سکه اول مهریه عندالمطالبه، همچنان برقرار است.

بررسی جامع مهریه عندالاستطاعه

مهریه عندالاستطاعه از نوع عندالمطالبه متفاوت است و شرایط مطالبه آن نیز فرق می کند. تعریف این نوع مهریه این است که مطالبه و وصول آن، منوط به اثبات تمکن مالی زوج توسط زوجه است. به عبارت دیگر، زن تنها زمانی می تواند مهریه خود را درخواست کند که بتواند در دادگاه اثبات کند همسرش توانایی مالی لازم برای پرداخت مهریه را دارد. در این حالت، بار اثبات تمکن مالی زوج بر عهده زوجه است و نه زوج.

اما آیا مهریه عندالاستطاعه زندان دارد؟ پاسخ به این پرسش، خیر است. در مهریه عندالاستطاعه، ضمانت اجرای کیفری (حبس) وجود ندارد. اگر زن بتواند اثبات کند که همسرش مال و دارایی کافی برای پرداخت مهریه دارد، دادگاه تنها حکم به توقیف و فروش اموال مرد (غیر از مستثنیات دین) می دهد تا مهریه از محل آن وصول شود. در صورت عدم وجود مال یا عدم اثبات تمکن مالی زوج توسط زوجه، عملاً مهریه قابل وصول نیست و بحث حبس به هیچ عنوان مطرح نمی شود. این تفاوت اساسی، یکی از مهمترین نکاتی است که زوجین باید در زمان تعیین مهریه به آن توجه کنند.

برای وضوح بیشتر، می توان تفاوت های این دو نوع مهریه را در جدول زیر مشاهده کرد:

ویژگی	مهریه عندالمطالبه	مهریه عندالاستطاعه
زمان مطالبه	هر زمان پس از عقد	پس از اثبات تمکن مالی زوج توسط زوجه
اثبات تمکن مالی	بر عهده زوج (برای درخواست اعسار)	بر عهده زوجه (برای مطالبه مهریه)
ضمانت اجرا	کیفری (حبس تا ۱۱۰ سکه) و مالی	فقط مالی (توقیف اموال)
امکان حبس	بله (در شرایط ۱۱۰ سکه و عدم پرداخت اقساط)	خیر (حبس ندارد)

مراحل قانونی مطالبه مهریه توسط زن

زنان برای مطالبه مهریه خود، می توانند از دو مسیر اصلی قانونی اقدام کنند: اجرای ثبت اسناد رسمی یا دادگاه خانواده. هر یک از این روش ها دارای مراحل و ویژگی های خاص خود هستند که آگاهی از آن ها برای زوجه ضروری است.

گام های مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت

اولین گام برای زنانی که قصد مطالبه مهریه خود را دارند و عقدنامه رسمی در اختیار دارند، مراجعه به دفترخانه ثبت عقد است. در این روش، زن می تواند بدون نیاز به طرح دعوا در دادگاه، از طریق اجرای ثبت اقدام کند:

1. درخواست صدور اجراییه: زوجه با در دست داشتن اصل سند ازدواج به دفترخانه ای که عقد در آن ثبت شده، مراجعه کرده و درخواست صدور اجراییه مهریه را مطرح می کند.
2. ابلاغ اجراییه: پس از صدور اجراییه، این سند از طریق دفترخانه یا اداره ثبت به زوج ابلاغ می شود. مرد ۱۰ روز مهلت دارد تا مهریه را پرداخت کند یا ترتیب پرداخت آن را بدهد.
3. معرفی اموال و توقیف آن ها: در صورت عدم پرداخت مهریه در مهلت مقرر، زوجه می تواند اموال و دارایی های زوج (اعم از منقول و غیرمنقول) را به اجرای ثبت معرفی کند. اجرای ثبت پس از بررسی و احراز مالکیت، دستور توقیف این اموال را صادر می کند. البته، باید توجه داشت که برخی از اموال تحت عنوان مستثنیات دین، از توقیف مصون هستند که در بخش بعدی به آن پرداخته خواهد شد.

این روش مزایایی از جمله سرعت بالاتر در مقایسه با روش قضایی و عدم نیاز به طرح دعوای پیچیده در دادگاه در مراحل اولیه دارد. با این حال، اجرای ثبت صلاحیت رسیدگی به دادخواست اعسار زوج یا صدور حکم جلب را ندارد. بنابراین، اگر زوج ادعای اعسار داشته باشد یا مالی برای توقیف توسط ثبت موجود نباشد، زن مجبور به مراجعه به دادگاه خواهد بود.

مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده و صدور حکم جلب

اگر مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت به نتیجه نرسید یا از ابتدا زوجه ترجیح دهد از طریق مراجع قضایی اقدام کند، می تواند به دادگاه خانواده مراجعه نماید. مراحل این روش به شرح زیر است:

1. تنظیم و ثبت دادخواست: زوجه باید دادخواست مطالبه مهریه را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی تنظیم و به دادگاه خانواده ارائه دهد. در این مرحله، باید اطلاعات مربوط به عقد، میزان مهریه و در صورت وجود، دلایل عدم پرداخت از سوی زوج ارائه شود.
2. تشکیل پرونده و جلسات دادگاه: پس از ثبت دادخواست، پرونده تشکیل شده و جلسات رسیدگی در دادگاه خانواده برگزار می شود. در این جلسات، هر دو طرف فرصت دفاع از خود را دارند.
3. صدور حکم: پس از بررسی دلایل و مستندات، دادگاه حکم به پرداخت مهریه از سوی زوج صادر می کند. این حکم می تواند به صورت پرداخت یکجا یا قسط بندی باشد، خصوصاً اگر زوج دادخواست اعسار ارائه کرده و مورد پذیرش قرار گیرد.
4. درخواست توقیف اموال (قرار تأمین خواسته): زوجه می تواند در هر مرحله از رسیدگی دادگاه، از دادگاه درخواست صدور قرار تأمین خواسته کند تا اموال زوج پیش از صدور حکم نهایی توقیف شود و از انتقال آن ها جلوگیری به عمل آید.
5. مراحل صدور حکم جلب و زندان برای مهریه:
   • در صورتی که حکم قطعی مبنی بر پرداخت مهریه (تا ۱۱۰ سکه) صادر شده باشد.
   • زوج در مهلت قانونی دادخواست اعسار ارائه نکرده یا دادخواست او رد شده باشد.
   • زوج از پرداخت مهریه یا اقساط تعیین شده خودداری کند.

   در چنین شرایطی، زوجه می تواند از دادگاه درخواست حکم جلب مهریه را مطرح کند. پس از صدور حکم جلب و احراز شرایط قانونی، زوج بازداشت خواهد شد. مدت زمان زندان برای مهریه مشخص و ثابت نیست و هدف از آن، فشار برای پرداخت یا توافق بر سر نحوه پرداخت است. مرد تا زمان پرداخت مهریه (یا اقساط آن) یا اثبات اعسار جدید، در حبس باقی خواهد ماند.

مشاوره با یک وکیل متخصص خانواده در تمامی این مراحل، می تواند به زوجه در پیگیری موثرتر حقوق خود و اتخاذ بهترین تصمیمات حقوقی کمک شایانی کند.

مستثنیات دین: اموالی که از توقیف مصون هستند

در فرآیند مطالبه مهریه، چه از طریق اجرای ثبت و چه از طریق دادگاه، بحث توقیف اموال زوج مطرح می شود. با این حال، قانونگذار برای حمایت از حداقل نیازهای زندگی بدهکار و خانواده اش، لیستی از اموال را تحت عنوان مستثنیات دین از توقیف مصون نگه داشته است. این بدان معناست که حتی در صورت بدهکاری مهریه، زوجه نمی تواند این دسته از اموال را برای وصول طلب خود توقیف کند و این قاعده حتی در شرایطی که پرداخت نکردن مهریه زندان دارد نیز پابرجا است.

فهرست مستثنیات دین بر اساس ماده ۲۴ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و همچنین آیین نامه های اجرایی، شامل موارد زیر است:

• مسکن مورد نیاز و متناسب با شأن و موقعیت عرفی بدهکار و افراد تحت تکفل او.
• اثاثیه مورد نیاز زندگی که برای رفع حوایج ضروری بدهکار و خانواده اش لازم است (مانند لوازم منزل، نه لوازم لوکس).
• ابزار و وسایل کار و امرار معاش بدهکار که برای ادامه شغل او ضروری است (مثلاً خودروی تاکسی برای راننده، یا ابزار فنی برای یک استادکار).
• کتب و ابزارهای علمی و تحقیقاتی برای اهل علم و تحقیق متناسب با شأن آن ها.
• ودیعه مسکن (رهن خانه) که برای اجاره محل سکونت ضروری است.
• مبالغ ناچیز مورد نیاز برای هزینه های درمانی یا هزینه های ضروری زندگی.

هدف از تعیین مستثنیات دین، جلوگیری از بی خانمان شدن بدهکار و حفظ حداقل کرامت انسانی و امکان ادامه زندگی اوست. این اموال حتی در صورت محکومیت زوج به حبس نیز، از توقیف و فروش برای پرداخت مهریه مصون خواهند ماند. تشخیص مصادیق و میزان متناسب بودن هر یک از این موارد با شأن بدهکار، بر عهده قاضی و کارشناسان مربوطه است.

ابهامات رایج و توصیه های نهایی پیرامون پرداخت نکردن مهریه

در زمینه مهریه و زندان مهریه، سوالات و ابهامات زیادی در بین عموم مردم وجود دارد که پاسخ به آن ها می تواند به روشن شدن ابعاد مختلف این موضوع کمک کند. علاوه بر این، ارائه توصیه های حقوقی می تواند راهگشای زوجین در مواجهه با چالش های احتمالی باشد.

پرسش و پاسخ های متداول

در اینجا به برخی از پرتکرارترین پرسش ها در خصوص پرداخت نکردن مهریه زندان دارد و جنبه های مرتبط با آن پاسخ داده می شود:

ندادن مهریه چند سال زندان دارد؟
مدت زمان زندان برای مهریه مشخص و ثابت نیست. این نوع حبس، مجازاتی به معنای رایج کلمه نیست، بلکه نوعی فشار قانونی برای وادار کردن زوج به ایفای تعهد مالی است. بنابراین، مرد تا زمانی که مهریه یا اقساط تعیین شده را پرداخت نکند یا اعسار خود را به اثبات نرساند، در حبس باقی می ماند. به محض پرداخت یا اثبات اعسار، حکم حبس لغو می شود.

آیا شرط زندان برای مهریه حذف شد؟
خیر، شرط زندان برای مهریه به طور کامل حذف نشده است. برای مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی، در صورت عدم پرداخت و عدم اثبات اعسار یا عدم پرداخت اقساط، همچنان امکان صدور حکم جلب و حبس وجود دارد. تغییر اصلی در محدودیت حبس برای مازاد بر ۱۱۰ سکه است.

آیا حکم جلب در خصوص مهریه بالای ۱۱۰ سکه برداشته شده است؟
بله، بر اساس قانون جدید مهریه (ماده ۲۲ قانون حمایت از خانواده)، حکم جلب و حبس تنها برای ۱۱۰ سکه اول مهریه قابل اجرا است. برای مبلغ مهریه بیش از ۱۱۰ سکه، دیگر حکم جلب مهریه صادر نمی شود و تنها ضمانت اجرای مالی (توقیف اموال) وجود دارد.

اگر مرد هیچ مالی نداشته باشد، آیا باز هم زندانی می شود؟
در صورتی که مرد واقعاً هیچ مالی نداشته باشد و این موضوع را با ارائه دادخواست اعسار به اثبات برساند، دادگاه مهریه را برای او قسط بندی می کند. در این حالت، او به دلیل عدم توانایی در پرداخت یکجا زندانی نمی شود. اما اگر پس از قسط بندی نیز از پرداخت اقساط خودداری کند و دادخواست تعدیل اقساط هم ارائه ندهد، ممکن است با حکم جلب و حبس مواجه شود.

آیا در طلاق توافقی هم عدم پرداخت مهریه منجر به زندان می شود؟
در طلاق توافقی، زوجین معمولاً بر سر مهریه و نحوه پرداخت آن به توافق می رسند. اگر این توافق به صورت رسمی و در قالب سند صورت گیرد، لازم الاجراست. در صورتی که مرد به توافق خود در مورد پرداخت مهریه عمل نکند، زوجه می تواند از طریق قانونی اقدام به مطالبه آن نماید. در این شرایط، بسته به میزان مهریه توافق شده و رعایت سقف ۱۱۰ سکه، امکان صدور حکم جلب و حبس (مانند سایر موارد) وجود دارد.

آیا زن می تواند مهریه خود را از پدرشوهر یا سهم الارث مرد مطالبه کند؟
به طور کلی، مهریه یک بدهی شخصی زوج است و نمی توان آن را از پدرشوهر یا سایر بستگان او مطالبه کرد. اما اگر مرد فوت کرده باشد، مهریه از ترکه (اموال باقیمانده) او قابل مطالبه است. همچنین اگر پدرشوهر یا شخص ثالثی پرداخت مهریه را ضمانت کرده باشد، زوجه می تواند به ضامن مراجعه کند.

مهریه چگونه تعیین تکلیف می شود اگر مرد فوت کند؟
با فوت مرد، مهریه به عنوان یک دین ممتاز (طلب دارای اولویت) بر عهده ورثه او قرار می گیرد. به این معنا که پیش از تقسیم ارث بین وراث، مهریه زن باید از محل ترکه متوفی پرداخت شود. زوجه می تواند با مراجعه به شورای حل اختلاف یا دادگاه خانواده، درخواست مطالبه مهریه خود را از ترکه متوفی مطرح کند.

نکات حقوقی مهم و توصیه های پایانی

در مواجهه با پرونده های مهریه، آگاهی حقوقی و اقدامات صحیح می تواند نقش تعیین کننده ای داشته باشد. لذا در پایان، توجه به چند نکته و توصیه حقوقی مهم ضروری است:

• اهمیت مشاوره با وکیل: با توجه به پیچیدگی های قوانین خانواده و رویه های قضایی، اکیداً توصیه می شود که چه مردان و چه زنان، پیش از هرگونه اقدام، با یک وکیل متخصص خانواده مشورت کنند. وکیل می تواند راهنمایی های دقیق و متناسب با شرایط خاص هر پرونده را ارائه دهد.
• پرهیز از اقدامات فرار از دین: برخی مردان برای فرار از پرداخت مهریه، اقدام به انتقال صوری اموال خود می کنند. این عمل فرار از دین تلقی شده و دارای عواقب حقوقی و کیفری جدی از جمله ابطال معاملات صوری و حتی حبس است.
• تشویق به مذاکره و توافق: در بسیاری از موارد، مذاکره و دستیابی به توافق مسالمت آمیز بین زوجین، بهترین و کم هزینه ترین راهکار برای حل و فصل اختلافات مهریه است. دادگاه ها نیز همواره زوجین را به صلح و سازش تشویق می کنند.
• آگاهی از آخرین به روزرسانی های قانونی: قوانین و بخشنامه های قضایی در حال تغییر و به روزرسانی هستند. اطلاع از قانون مهریه ۱۴۰۴ و آخرین رویه ها، برای طرفین پرونده حیاتی است.

نتیجه گیری

در مجموع، این باور که پرداخت نکردن مهریه زندان دارد، یک حقیقت حقوقی است؛ اما این امر تحت شرایط خاص و محدودیت های قانونی، به ویژه سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی، اتفاق می افتد. قانونگذار با وضع مقررات جدید، از جمله امکان درخواست اعسار و قسط بندی مهریه، تلاش کرده است تا میان حق زوجه و توانایی مالی زوج تعادل ایجاد کند. در حالی که عدم توانایی پرداخت مهریه می تواند با اعسار مدیریت شود، عدم پرداخت اقساط مهریه نیز همچنان می تواند به حبس منجر شود. در هر صورت، کسب مشاوره از وکلای متخصص و آگاهی کامل از حقوق و تکالیف قانونی، بهترین راهکار برای مدیریت پرونده های مهریه و جلوگیری از مشکلات احتمالی است.